Malaria blijft grootste doodsoorzaak in Congo

De Democratische Republiek Congo is een van de landen die het zwaarst getroffen worden door malaria. 97 procent van 60 miljoen Congolezen woont in gebieden waar malaria permanent toeslaat. De overige drie procent lopen risico bij malaria-epidemieën.
De ziekte, die wordt overgedragen door muggen, kost elk jaar het leven aan 180.000 Congolezen. Naar schatting een op vijf kinderen sterft voor zijn vijfde aan de gevolgen van de malaria, een op tien kinderen haalt zelfs nooit zijn eerste verjaardag.

Kindersterfte

De zuidelijke provincie Katanga vormt geen uitzondering. In de regio rond provinciehoofdstad Lubumbashi is malaria de oorzaak van 60 procent van de kindersterfte onder 12 jaar, zegt Antoine Boa, arts in het Bakanja Centrum aan de rand van Lubumbashi. Het centrum werd veertien jaar geleden opgericht door de Belgische ngo Oeuvres Maman Marguerite, die kinderen onderdak, voedsel, onderwijs en gezondheidszorg geeft. “Momenteel is het nog rustig, maar het regenseizoen komt eraan en dan zal het aantal malariagevallen hier hoogstwaarschijnlijk weer stijgen. Door de regen ontstaan plassen met stilstaand water, en daarin de leggen de vrouwtjesmuggen hun eieren.”
De Congolese regering kondigde eerder dit jaar de lancering van een muskietennetcampagne aan. Ze wil 2 miljoen duurzame, met insecticide behandelde muskietennetten verspreiden in en rond de hoofdstad Kinshasa en nog eens 1,5 miljoen in landelijke gebieden. Internationale organisaties als de Wereldbank juichten het initiatief toe maar Congolese deskundigen reageren sceptisch. “Muggen zijn zeer slimme en koppige wezens”, zegt dokter Boa. “Je mag je nog zo beschermen, ze weten je altijd te vinden.”
“Er is niets mis met maatregelen die de bevolking tegen de muggen beschermen maar men moet ook de groei van muggenpopulatie een halt toeroepen, bijvoorbeeld door te verhinderen dat de muggen zich voortplanten”, zegt dokter Juvet Katagondwa. Als je door Lubumbashi rijdt, valt het op hoe sloten en kanaaltjes die de regen moeten afvoeren, verstopt zitten met plastic zakken en ander afval. “Afvalwater dat niet weg kan is een gigantisch probleem in veel stedelijke gebieden in Congo”, zegt Katagondwa.

Goedkoper

Volgens dokter Katagondwa moet de malariabehandeling ook goedkoper worden. “De meeste mensen kunnen nu alleen kinine betalen, die ongeveer 4 euro kost voor een behandeling van zeven dagen. Andere, efficiëntere medicijnen zijn vaak te duur voor de gewone Congolees.”
Weinig gebieden ter wereld zijn zo rijk aan grondstoffen als de Democratische Republiek Congo – met onder meer goud, uranium, kobalt en diamant – maar toch blijft het een van de armste landen ter wereld. Volgens cijfers van de Europese Commissie bedroeg het inkomen per hoofd amper 111 euro in 2006.
Sommige bedrijven beschermen hun werknemers en families tegen malaria. Juvet Katagondwa werkte de voorbije achttien jaar voor Bralima, een brouwerij die eigendom is van Heineken. De 2.200 werknemers krijgen gratis gezondheidszorg, waarin ook tests en behandeling van malaria zijn begrepen. Het zet de mensen ertoe aan naar de dokter te gaan als ze zich niet goed voelen, zegt Katagondwa. “Wie arm is gaat niet naar de dokter, en wordt daardoor niet op tijd behandeld. De gevolgen kunnen fataal zijn.”
Een druppel bloed onder de microscoop bekijken volstaat om malaria op te sporen. Het onderzoek duurt amper een tot twee uur. In Lubumbashi kost zo’n test minder dan 1 euro. “Dat lijkt niet veel, maar om getest te kunnen worden moet je ook nog een doktersconsultatie betalen en die kost tussen 4 en 8 euro. De meeste mensen kunnen dat niet betalen”, zegt Katagondwa.