Legalisering maakt geen einde aan onveilige abortussen

Samita, een 35-jarige moeder van twee uit de buurt van Calcutta, heeft sinds de geboorte van haar eerste zoon al drie abortussen achter de rug. Van een vroedvrouw leerde ze hoe de klus zelf kon klaren, door een kleine priem in haar baarmoeder te steken. Dat veroorzaakte elke keer een hevige bloeding en intense pijn. De laatste keer hield de pijn aan. Haar familie bracht haar naar het dichtstbijzijnde ziekenhuis - een reis van 35 kilometer - waar de artsen met een bloedtransfusie en zware dosissen antibiotica nog net haar leven konden redden.

In India zijn vruchtafdrijvingen al 30 jaar wettelijk toegelaten. In theorie kan elke vrouw voor de ingreep gratis terecht in een openbaar ziekenhuis. In de praktijk proberen de artsen hun patiënten toch te doen betalen of vragen ze dat de echtgenoot zijn goedkeuring geeft, al is dat wettelijk niet verplicht. In sommige ziekenhuizen worden vrouwen ook zonder hun medeweten gesteriliseerd.

In heel Azië ondergaan elk jaar 10 miljoen vrouwen een abortus in onveilige omstandigheden. Die operaties veroorzaken de helft van alle sterfgevallen van zwangere vrouwen. Dat staat in de studie ‘Advancing Reproductive Health as a Human Right’ die woensdag in Londen werd voorgesteld. In het rapport brengt IPAS, een in de VS gevestigde organisatie die opkomt voor veilige vruchtafdrijvingen, gegevens samen van onderzoek in India, Indonesië, de Filipijnen, Maleisië, Nepal en Thailand.

Nepal laat sinds 2002 vruchtafdrijvingen toe in een hele reeks van omstandigheden. Op de Filipijnen geldt vruchtafdrijving als een misdaad; een foetus heeft er volgens de grondwet evenveel recht op leven als de moeder. Ook Indonesië, Thailand en Maleisië hebben wetten die erg restrictief zijn.

In die laatste drie landen wordt wel ernstig gediscussieerd over een versoepeling van het abortusverbod. Indonesië staat het verst: na lang aandringen van vrouwenorganisaties heeft het parlement er een wetsontwerp klaargestoomd dat zwangerschapsafbreking mogelijk maakt tijdens de eerste twaalf weken. Alleen de handtekening van de president ontbreekt nog onder de tekst. In de nieuwe wet engageert de overheid zich ertoe vrouwen te beschermen tegen gevaarlijke abortussen en meer werk te maken van voorlichting en informatie rond vruchtbaarheid en zwangerschap.

Legalisering is niet voldoende om onveilige abortussen de wereld uit te helpen, maar volgens de Indonesische vrouwenrechtenactiviste Ninuk Widyantoro is het wel een noodzakelijke stap. Ook IPAS, de organisatie achter de studie over de situatie in de zes Aziatische landen, neemt dat standpunt in. De VN-Bevolkingsconferentie van Caïro definieerde onveilige abortussen al in 1994 als een bedreiging voor de volksgezondheid. Tijdens een opvolgingsconferentie in 1999 werd de internationale gemeenschap het eens dat vruchtafdrijving veilig en toegankelijk moet zijn in de omstandigheden waarin de ingreep wettelijk toegelaten is. Nu, in 2004, moeten we beslissen dat abortus veilig, toegankelijk en legaal moet zijn, zegt Elizabeth Maguire, de voorzitter van IPAS. (PD)