Latijns-Amerika hinkt achterop in onderzoek en ontwikkeling

De Latijns-Amerikaanse regeringen doen inspanningen om die achterstand op de geïndustrialiseerde landen in te lopen, maar er zijn geen “substantiële veranderingen” merkbaar, zegt Gonzalo Rivas, hoofd van de afdeling Wetenschap en Technologie van de Inter-Amerikaanse Ontwikkelingsbank (IAO).
Brazilië investeert het meest in wetenschap en technologie, iets meer dan 1 procent van zijn bruto binnenlands product. Dat is niet niets, maar het is nog ver verwijderd van de 4,5 procent van Israël, 3,7 procent van Zwitserland en de 2,7 procent van de VS.

Patenten

Vervolgens komt Argentinië, dat van 0,3 procent in 2003 naar 0,6 procent in 2006 steeg en in 2010 op 1 procent wil uitkomen. Mexico wil in 2030 bij de 20 belangrijkste landen ter wereld horen op het vlak van wetenschap, technologie en innovatie, maar zit nu aan nauwelijks een half procent. Volgens Gonzalo Rivas praten de regeringen en ondernemers in Latijns-Amerika veel over innovatie maar “leggen ze nooit geld op tafel”.
Brazilië keurde in 2004 wetten goed die de innovatie stimuleren. Het aantal artikels van Braziliaanse auteurs in internationale wetenschappelijke tijdschriften en het aantal patentaanvragen is de voorbije jaren flink gestegen. Maar twee derde van de patentaanvragen kwam van buitenlanders. De VN becijferden dat Braziliaanse bedrijven tussen 2000 en 2005 amper aan 1 patent per miljoen inwoners per jaar komen. Ter vergelijking: in Noorwegen is dat 103 patenten per jaar, in Japan 857, in de VS 244.

Beloftes

Geen enkele Latijns-Amerikaanse regering ontkent de grote achterstand, maar de beloftes om in de hoogste divisie mee te spelen nemen hand over hand toe. “We zijn er om hen te steunen”, zegt Rivas.
Ingenieur Luiz de Miranda, professor aan de Federale Universiteit van Río de Janeiro, is blij met de inspanningen van Brazilië. “De problemen beginnen wanneer je een patent verkregen hebt”, zegt hij, want dan moet je een markt op die door multinationals wordt beheerst. Hij ontwikkelde een inkt die metalen tegen corrosie beschermt, maar hij kon die vrucht van dertig jaar onderzoek nog steeds niet commercialiseren bij gebrek aan steun uit het bedrijfsleven.
Maar zo gaat het niet altijd. De Braziliaanse vliegtuigbouwer Embraer is nu wereldleider in de productie van vliegtuigen tot 120 passagiers dankzij de innovaties van Braziliaanse ingenieurs en ontwerpers.
In Mexico maakten onderzoekers samen met een bedrijf een goedkopere, niet vervuilende elektrochemische reactor die goud en zilver scheidt van de andere metalen die in het erst voorkomen. Uit het buitenland komen nu vragen om de uitvinding aan te kopen.
Volgens Gonzalo Rivas moet de overheid nog meer investeren, moet de privésector definitief op de kar springen en moeten de universiteiten meer aansluiting zoeken bij het bedrijfsleven. En de kwaliteit van het onderwijs moet omhoog. “Het percentage van de bevolking dat naar de universiteit gaat, is nog altijd zeer laag, en te veel studenten kiezen nog altijd voor de menswetenschappen.”