Kranten achten coup niet onmogelijk

In de Thaistalige krant ‘Khao Sod’ verscheen eerder deze week een
hoofdartikel met als titel Wie heeft er baat bij een militaire coup? De
tekst ging in op een opmerking van de Thaise Defensieminister Chavalit
Yongchaiyudh over pogingen om het leger op te zetten tegen de regering van
premier Thaksin Shinawatra.

De regering-Thaksin en het Thaise leger lijken het niet eens over de
inschatting van schermutselingen die zich de voorbije weken voordeden aan de
woelige grens met Birma. Eind mei stuurde het Thaise leger 10.000
manschappen naar de noordelijke grens voor een militaire oefening. Maar
algauw leidde die aanwezigheid tot heuse artilleriegevechten met Birmaanse
grenstroepen.

De Thaise premier Thaksin probeerde de plooien met Rangoon glad te strijken
door te stellen dat het Thaise leger overgereageerd had. Maar dinsdag
diende legercommandant Surayud Chulanont de premier van antwoord door in een
interview met de Engelstalige krant The Nation te stellen dat het Thaise
leger precies naar voorschrift had gehandeld.

Volgens Panitan Wattanayagorn, een expert inzake militaire aangelegenheden
aan de Chulalongkornuniversiteit in Bangkok, is het normaal dat dergelijke
voor een democratie eigenlijk banale meningsverschillen in Thailand meteen
tot coupgeruchten leiden. We zijn nog een jonge democratie, en de
instellingen zijn nog volop bezig zich te ontwikkelen. Anderzijds is er het
leger, dat nog steeds veel macht heeft en tien jaar na de laatste
staatsgreep bij veel Thais weer een goede indruk maakt.

Ook eind vorig jaar waren er al tekenen van onvrede bij het leger. Generaal
Surayud had het in kranteninterviews onverbloemd over jonge officieren die
hun frustratie lieten blijken over het onduidelijke en veranderlijke
politieke klimaat dat in een parlementaire democratie heerst.

Maar er komen ook geruststellende geluiden uit het leger. Het leger is
professioneler geworden en accepteert de autoriteit van de premier,
verklaarde generaal Charan Kullavanijaya, een voormalige secretaris-generaal
van de Thaise Veiligheidsraad. Volgens Charan zitten premier Thaksin en de
bevelhebbers van het leger op één lijn. Of dat ook voor alle lagere
officieren geldt, durfde hij niet te beweren.

Ook Somchai Homlaor, de directeur van de mensenrechtenorganisatie Forum
Asia, acht de kans onbestaande dat het gemor in de lagere rangen van het
leger aanleiding zou geven tot een staatsgreep. Maar militair expert Panitan
Wattanayagorn zegt dan weer dat hij niet verbaasd zou zijn als de bevolking
het leger opeens terug aan de macht wil. Het Thaise leger heeft vooral op
het platteland een grote aanhang - een gevolg van de talrijke
ontwikkelingsprojecten die het er ondersteunt. Volgens Panitan moet de
regering op eieren lopen: je kan het Thaise leger niet onder druk zetten,
maar je mag ze ook niet te veel vrijheid geven.

Sinds Thailand in 1932 een parlementaire democratie werd, heeft het leger er
al 17 keer de macht gegrepen. Tijdens 48 van de voorbije 70 jaar had
Thailand bovendien een generaal als premier.