Kerk in Cuba krijgt alle 75 dissidenten vrij

Felix Navarro en José Daniel Ferrer, beiden veroordeeld tot 25 jaar cel voor “samenzwering met de Verenigde Staten met subversieve bedoelingen”, zijn sinds gisteren (woensdag) terug thuis, bevestigt Elizardo Sánchez van de Commissie voor Mensenrechten en Nationale Verzoening.

Het aartsbisdom van Havana had eerder al de vrijlating aangekondigd van elf andere dissidenten. Die hadden het aanbod aanvaard van de Spaanse regering-Zapatero om samen met hun gezin naar Spanje te reizen. Navarro en Ferrer hadden geweigerd om naar Spanje te gaan maar zijn nu dus toch vrijgelaten.

Aartsbisschop van Havana

Navarro en Ferrer waren de laatste twee van de groep van 75 dissidenten die in maart 2003 waren aangehouden. De vrijlatingen van de 75 dissidenten begonnen midden vorig jaar, als gevolg van een nooit eerder geziene dialoog tussen president Raúl Castro en de aartsbisschop van Havana, kardinaal Jaime Ortega.

“De dialoog met de regering van Raúl Castro die in mei vorig jaar is gelanceerd, is niet afgelopen,” zei Orlando Márquez, woordvoerder van het aartsbisdom van Havana.
Voor analisten is de katholieke kerk nu een volwaardige gesprekspartner geworden in de zoektocht naar oplossingen voor de problemen op Cuba. “De rol van de kerk is bepalend geweest”, zegt Oscar Espinosa Chepe, een van de 75 dissidenten; hij werd in november 2004 vrijgelaten om gezondheidsredenen. “Ik zou willen dat ze deze dialoog voortzet omdat er geen ander instituut is met het gewicht, de wijsheid en de verantwoordelijkheid om een gesprekspartner te zijn voor alle Cubanen.”

Ook Elizardo Sánchez verwelkomt de vrijlatingen. Volgens zijn gegevens kregen nog veertig andere gevangenen te horen dat ze binnenkort zouden worden vrijgelaten en naar Spanje zouden vertrekken. Hij hoopt eveneens op een voortzetting van de dialoog tussen kerk en staat, al vindt hij die dialoog nog steeds asymmetrisch aangezien “het de Cubaanse regering is die het hoogste woord voert”; volgens hem “kunnen noch de kerk noch Spanje zelf voorstellen doen.”

George W. Bush

De arrestatie van de 75 dissidenten vond plaats in een periode van grote spanningen op het eiland. Er werd toen een hele reeks vaartuigen gekaapt door Cubanen die wilden emigreren, de Amerikaanse president George W. Bush propageerde zijn “preventieve oorlog” tegen landen die een bedreiging konden vormen voor de VS en zette dat in 2003 in de praktijk om in Irak.
De regering van Fidel Castro beschuldigde de Sectie voor Noord-Amerikaanse Belangen, de diplomatieke vertegenwoordiging van de VS in Havana, ervan de Cubaanse dissidenten te gebruiken om een militaire aanval op het eiland voor te bereiden.

De arrestatie van de 75 leidde tot heel wat irritatie bij de Europese Unie, die haar proces van toenadering tot Cuba onderbrak. Pas in 2008 kwam er opnieuw een dialoog tussen Brussel en Havana tot stand.

De vrijlating van de dissidenten komt er aan de vooravond van het zesde congres van de Communistische Partij van Cuba, een congres dat over grote economische veranderingen moet beslissen. Het congres, dat volgende maand plaatsvindt en al sinds 2002 was uitgesteld, is het eerste sinds Raúl Castro in 2008 de fakkel overnam van zijn broer Fidel als president van Cuba.