Keniaanse artsen opereren zonder verdoving

In regio’s als Turkana in de Riftvallei, en in de noordoostelijke, oostelijk en westelijke provincies moeten mensen pijnlijke operaties doorstaan zonder narcose of verdoving, zegt James Kamau, activist en hoofd van de Kenya Treatment Access Movement, een plaatselijke niet-gouvernementele organisatie.

Volgens Kamau hebben alleen provinciale ziekenhuizen en ziekenhuizen in Nairobi de nodige middelen voorradig. “Tijdens bezoeken elders in Kenia, hebben we gezien dat veel chirurgen opereren zonder verdoving. Dat zou, zeker voor kinderen, toch niet mogen kunnen?”, zegt hij.
 
Frasia Karua van het Gertrude Kinderziekenhuis is het daarmee eens. Ze zegt dat het tekort aan middelen voor verdoving op het platteland “rampzalig” is. Japheth Akwabi, vice-voorzitter van de Klinische Vereniging van Kenia, bevestigt dat veel patiënten geopereerd worden zonder goede verdoving.

Trage procedures

Een te klein budget voor gezondheidszorg, corruptie en bureaucratie zijn de belangrijkste oorzaken van het probleem, zeggen experts en maatschappelijke organisaties.

Willis Akhwale, hoofd ziektebeheersing bij het ministerie van Volksgezondheid, roept Afrikaanse farmaceutische bedrijven op om een grotere rol te gaan spelen op de wereldwijde medicijnenmarkt. “Als middelen in de regio geproduceerd worden, zijn de kosten lager en gaat de verstrekking sneller.”

Akhwale heeft niet alleen te maken met tekorten aan middelen voor verdoving. Ook aan andere medicijnen is gebrek, vaak door trage inkoopprocedures. “Het is een schande dat veel burgers niet eens een verdoving kunnen krijgen”, zegt hij.

Planning

Het Keniaanse Bureau voor Medische Leveranties (Kemsa), een voormalige overheidsinstantie, is belast met de planning, levering en distributie van medicijnen in Kenia. Kemsa beweert niet genoeg geld te hebben om alle benodigde medicijnen tijdig te leveren.

Volgens John Munyu, directeur van Kemsa, heeft zijn organisatie een miljoen euro uitgetrokken voor een beter planningsysteem. Met dat systeem zou ook gecontroleerd kunnen worden hoeveel medicijnen gedistribueerd worden en welke voorraden er nog beschikbaar zijn in magazijnen in het hele land. Dat systeem wordt echter pas in september ingevoerd.

Hel

Tot die tijd moeten patiënten echter ondraaglijke pijn lijden bij operaties. Clare Anyango uit West-Kenia brak haar hand en werd geopereerd zonder verdoving. “Ik ben door een hel gegaan. De operatie duurde bijna een uur. Dat wil ik nooit weer meemaken”, zegt Anyango.

Gilchrist Lokoer, hoofd van het Districtsziekenhuis Turkana, zegt dat de situatie in zijn regio het ergst is. “Omdat we geen narcose-apparatuur hebben, gebruiken we in de meeste gevallen gas en spray om mensen de verdoven.”
 
“Bij eenvoudige handelingen, zoals hechtingen of besnijdenissen, zijn patiënten volledig bij. In ernstiger gevallen sturen we ze door naar provinciale ziekenhuizen met goede faciliteiten”, zegt Lokoer.

Soms is er echter haast bij een operatie, en dan is doorsturen geen optie. Alleen een uiterst pijnlijke operatie kan dan een leven redden.