Katholieke kerk verstevigt positie in Cuba

Paus Benedictus XVI gaat eerst naar Santiago de Cuba. Daar wordt hij ontvangen door president Raúl Castro, door kardinaal Jaime Ortega, aartsbisschop van Havana, en door de plaatselijke bisschop, Dionisio García, voorzitter van de Cubaanse bisschoppenconferentie.

Vrijlating van dissidenten

Uitgerekend dit trio hield in mei 2010 belangrijk overleg, dat tot de vrijlating van 130 gevangenen leidde, onder wie de laatste van de groep van 75 opposanten die in 2003 veroordeeld waren voor samenzwering met Washington.

De vrijlatingen hebben de internationale spanningen rond Cuba verminderd. Maar nog belangrijker, volgens analisten, is dat Havana de katholieke regering toen erkend heeft als geldige gesprekspartner om de Cubaanse problemen “onder Cubanen”, zonder buitenlandse bemoeienis, op te lossen.

Mariabeeldje

Door die sfeer van wederzijds begrip groeide de katholieke kerk op het eiland. Dat werd vooral duidelijk in 2010 en 2011 tijdens de maandenlange processie van een belangrijk Mariabeeldje, de Virgen de la Caridad, door het hele land. Dit jaar wordt de vierhonderdste verjaardag van de vondst van het beeldje gevierd. Katholieken uit heel Cuba gaan op bedevaart naar de basiliek van El Cobre, 12 kilometer van Santiago de Cuba, waar het beeldje vereerd wordt.

De paus brengt morgen een bezoek aan dat heiligdom. Bij zijn bezoek aan het eiland in 1998 kroonde Johannes Paulus II de Virgen de la Caridad tot patrones van Cuba. Ook niet-gelovigen respecteren het beeld als een nationaal symbool.

Ook politieke betekenis

“Zijn reis naar Cuba heeft een uitgesproken religieus karakter”, zegt Enrique López Oliva, deskundige godsdienstgeschiedenis. “Maar door de actuele context is er ook een politieke betekenis.”

Volgens de onderzoeker is de katholieke kerk er in geslaagd om haar positie aanzienlijk te verstevigen sinds het bezoek van Johannes Paulus II. Dat bezoek heeft de dialoog tussen de Cubaanse regering en de kerk een nieuwe dynamiek gegeven, zegt hij. “De kerk heeft vandaag meer mogelijkheden om haar missie te ontwikkelen.”

Zo kunnen er nu missen worden opgedragen in gevangenissen, werd een nieuw seminarie gebouwd, waarvan Castro de opening bijwoonde, nam het aantal kerkelijke publicaties toe en groeiden ook de parochiale activiteiten.

Volgens kardinaal Ortega telt de Cubaanse kerk nu meer pastorale werkers, zoals priesters en andere religieuzen.

Marxisme niet realistisch

Niettemin liet Benedictus XVI zich aan de vooravond van zijn bezoek kritisch uit over Cuba. Op weg naar Mexico, de eerste etappe op zijn Latijns-Amerikaanse reis, verklaarde hij aan journalisten dat de marxistische ideologie niet langer aan de realiteit beantwoordt, verwijzend naar Cuba. “We willen in een geest van dialoog helpen om trauma’s te voorkomen en bij te dragen tot een rechtvaardige samenleving”, zei de paus.

De Cubaanse minister van Buitenlandse Zaken Bruno Rodríguez zei daarop dat het socialistische project in zijn land democratisch is en voortdurend verbeterd wordt. Maar hij acht de uitwisseling van ideeën met de paus nuttig. “We zullen met alle respect naar Zijne Heiligheid luisteren”, zei hij.