Karachi gaat eindelijk op de pot

Naar het toilet gaan is voor veel inwoners van Karachi een dagelijkse oefening in het overwinnen van schaamte - mensen moeten bij open riolen poepen, langs spoorwegen en grote uitvalswegen, op het niemandsland rond busstations en op alle andere braakliggende terreintjes. Het is geen gezicht, en er zitten enorme gezondheidsrisico’s aan vast. Diarree is een van de belangrijkste doodsoorzaken bij jonge Pakistaanse kinderen - een gevolg van de ongezonde hygiënische praktijken die de bevolking erop na houdt.

Maar de alternatieven zijn dun gezaaid voor de talrijke inwoners van Karachi die thuis geen toilet hebben of de hele dag onderweg zijn. In 1999 waren er maar 38 openbare wc’s in de miljoenenstad. Een deel daarvan was hopeloos vervuild, defect of ingepalmd door daklozen of drugsverslaafden. Bij de zeldzame openbare toiletten die nog min of meer toonbaar zijn, is de drempel voor veel mensen dan weer te hoog. Een bezoek aan de wc’s bij het gerechtshof van Karachi kost ongeveer 30 eurocent. Om zeep moet je vragen, en ondanks de vorstelijke prijs wordt er maar twee keer per dag schoongemaakt. Veel gebruikers spoelen niet door, of slagen daar niet in omdat het mechanisme het laat afweten. En aparte wc’s voor vrouwen zijn er meestal niet.

Niemand had zin om het probleem aan te pakken, tot het Citizen’s Police Liaison Committee (CPLC) met een voorstel op de proppen kwam. Het CPLC is een onafhankelijke instelling die werd opgezet om de misdaad in de grote havenstad aan te pakken. Maar ze schrikt blijkbaar ook niet terug voor minder mediagenieke opdrachten. Het CPLC begon in de bedrijfswereld en bij andere donoren geld te verzamelen voor de bouw van nieuwe openbare toiletten en kon het stadsbestuur overtuigen om bouwplaatsen en nutsvoorzieningen ter beschikking te stellen.

Op vraag van het CPLC ontwierp Shahid Abdullah, een toonaangevend architect uit Karachi, een eenvoudig en goedkoop toilet dat nu overal in de stad wordt nagebouwd. Elk sanitair blok telt twee wc’s voor vrouwen en twee voor mannen. Afhankelijk van de plaats waar de toiletten worden gebouwd, komt er een aansluiting op de waterleiding, een watertank of een grondwaterpomp voor de spoeling. Er wordt ook veel aandacht besteed aan de verluchting, verzekert Imran Faiz, die verantwoordelijk is voor het beheer van de openbare toiletten. Van de 100 blokken die de CPLC in een eerste fase heeft beloofd te bouwen, zijn er al 27 klaar en in gebruik.

Maar het programma loopt niet op wieltjes. We krijgen alleen maar klachten, moppert Syed Imran Naqvi, een ingenieur van het CPL. Toen we urinoirs inbouwden, klonk het dat zoiets niet verenigbaar is met de Pakistaanse cultuur, maar toen we overschakelden op Pakistaanse pannen kregen we van veel gebruikers te horen dat ze niet willen hurken. Maar Shamim Junejo, de voorzitter van het Stedelijk Comité voor Openbare Toiletten, gelooft dat de gewenning wel zal volgen. Indirect komen er al positieve commentaren. Junejo vertelt dat artsen van een ziekenhuis waarbij in de buurt een nieuw openbaar toilet verscheen, bij hem kwamen informeren of hun wc’s in het ziekenhuis ook niet onder handen konden worden genomen.