Japan wil debat over zijn rol in vredesmissies

Japan maakt zich vooral zorgen over het snel stijgende budget voor vredesmissies. Het land neemt 20 procent van de kosten voor zijn rekening, meer dan enig ander land. Afgelopen maand kondigden VN-functionarissen aan dat het budget volgend jaar stijgt naar 4,6 miljard, een stijging van 60 procent ten opzichte van dit jaar. De Japanse regering zegt nu te moeten snoeien in de ontwikkelingshulp, om die hogere kosten te kunnen opbrengen.

Volgens de Japanse VN-ambassadeur Toshiro Ozawa is de Japanse kritiek op het stijgende budget ingegeven vanuit het feit dat Japan geen lid is van de Veiligheidsraad, vaak geen stem heeft in besluiten over vredesmissies, maar wel voor een vijfde bijdraagt in de kosten.

Afgelopen december benoemde secretaris-generaal Kofi Annan van VN een zestien leden tellend panel dat mondiale bedreigingen voor de vrede en hervormingen binnen de VN bestudeert. Een van de aanbevelingen van het panel kan een uitbreiding van de Veiligheidsraad zijn. Die telt momenteel vijf permanente leden en tien wisselende, niet-permanente leden. Japan aast op een permanente zetel in de Veiligheidsraad, naast de Verenigde Staten, Groot-Brittannië, Rusland, China en Frankrijk. Een permanente zetel voor Japan is echter nooit serieus overwogen, omdat er onenigheid bestaat over mogelijke andere kandidaat-landen en omdat ontwikkelingslanden klagen dat rijke landen de raad te veel domineren. Om de Veiligheidsraad te hervormen, is de unanieme instemming nodig van alle leden ervan en moet ook een tweederde meerderheid gevonden worden onder de 191 landen.

De Verenigde Staten zijn al sinds 1972 voorstander van een permanente zetel voor Japan. Sommige critici van de Japanse buitenlandse politiek stellen dat de Japanse belangen zo sterk overeenkomen met die van Amerika, dat toetreding van Japan automatisch een stem voor de VS betekent.

Maar ook andere landen azen op een permanent zitje. Gisteren (donderdag) zei de Braziliaanse president Luis Inacio Lula da Silva nog dat het grootste land in Zuid-Amerika het recht heeft om een permanent lid te worden. Er moet gelijke participatie zijn, zei hij. En landen van Zuid-Amerika, Azië en Afrika moeten het recht hebben op een vast lidmaatschap in de Veiligheidsraad.

Tijdens een bezoek aan Tokio in februari, toonde Kofi Annan begrip voor de Japanse kritiek. Ook zei hij dat vrijwel alle leden van VN het erover eens zijn dat de Veiligheidsraad moet worden hervormd en uitgebreid. Dat het moeilijk is daar concrete afspraken over te maken is geen excuus om het niet te doen.