Iran hangt als een schaduw over Netanyahu’s bezoek aan Obama (analyse)

In 1996 was Benjamin Netanyahu al eens als kersvers premier te gast in het Witte Huis, met Bill Clinton als gastheer. De Israëlische premier sprak zich toen resoluut uit tegen een tweestatenoplossing voor Israëli’s en Palestijnen. Vandaag doet hij dat nog steeds, maar het klinkt iets dubbelzinniger. Niet dat hij de Palestijnse zaak ineens genegen zou zijn, hij is er zich alleen zeer goed van bewust dat hij op een zeer slappe koord loopt.
De Israëlische premier mag dan minder arrogant klinken dan dertien jaar geleden, hij is nog steeds van plan de nieuwe bewoner van het Witte Huis duidelijk te maken dat er nog veel te leren valt over het Midden-Oosten. Bij de internationale gemeenschap heersen wijdverspreide “misverstanden” over hoe je het vredesproces moet aanpakken en die wil Netanyahu via Washington corrigeren.
“De verpakking is anders maar de inhoud is dezelfde”, schrijft de Israëlische analist  Aluf Benn in de krant Haaretz. “Net zoals in 1996 wil Netanyahu tonen dat hij naar het Witte Huis kan komen en daar de harde standpunten uit zijn campagne kan verkondigen.”
Er zijn nog meer gelijkenissen. Net zoals in 1996 wordt Netanyahu ontvangen door een president die het vredesproces wil versnellen. En net zoals toen zal de premier de president ervoor waarschuwen het gaspedaal niet te diep in te drukken.
Maar er is één groot verschil tussen 1996 en nu, een verschil waar Obama niet naast kan kijken: de nucleaire ambities van Iran.
Obama en Netanyahu zijn het over één zaak alvast eens: er bestaat een duidelijke link tussen de toekomst van een vrij Palestina en de toekomst van een regio zonder Iraanse nucleaire dreiging.
Obama’s stafchef Rahm Emanuel heeft het duidelijk gesteld: als de VS met succes Iran willen aanpakken, dan moet Netanyahu bereid zijn toegevingen te doen in verband met Palestina. Maar Netanyahu kaatst de bal terug: hij zal pas in beweging komen inzake Palestina nadat de Iraanse dreiging geneutraliseerd is.
Als Barack Obama’s succes wil boeken inzake Netanyahu’s houding ten aanzien van de Palestijnen, dan zal hij Netanyahu duidelijk moeten maken dat hij Iran op een even succesvolle manier van zijn nucleaire ambities af kan helpen. Voor Obama is de vraag dan niet zozeer welk van de twee uitdagingen eerst komt, want hij wil ze beide meteen en tegelijk aanpakken. Dat is de echte Midden-Oostentest voor Obama.
Als hij daarin slaagt, dan zal Netanyahu niet langer een excuus hebben om een groot Palestijns-Israëlisch akkoord af te wijzen.