Iran en VAE in conflict over eilanden

Half augustus maakte Iran de bouw van een reddingscentrum voor de marine en een registratiecentrum van schepen en scheepslui op het eiland Abu Musa wereldkundig. De VAE reageerde afwijzend. Iran doorbrak daarmee immers de huidige status quo waarbij Iran het eiland bestuurt zonder er absolute controle over op te eisen.
In een brief aan de Verenigde Naties eind augustus beriep de VAE zich op een akkoord van 1971. Dat akkoord erkende het emiraat Sharjah –nu onderdeel van de VAE- als eigenaar van Abu Musa. Tegelijkertijd mocht Iran troepen op het eiland plaatsen. De inkomsten uit oliewinning op het eiland zouden eerlijk verdeeld worden tussen beide landen.

Veroordelen

Volgens de VAE wordt dat akkoord nu geschonden. “De illegitieme acties van Iran op het Abu Musa-eiland in tegen het eerdere akkoord en zijn een poging van een Iran om de wettelijke status van het eiland te veranderen”, schrijft de VAE.
De zes landen van de GCC (Gulf Cooperation Council, met onder meer de VAE als lid) veroordelen het Iraanse metselwerk scherp. Iran wordt gevraagd “de illegale installaties te verwijderen en de soevereiniteit van de VAE te respecteren.”
Het Iraanse ministerie van Buitenlandse Zaken liet vorige week weten dat “ alle maatregelen van ons land op het Abu Musa-eiland volledig wettelijk zijn. Ook zijn ze in overeenstemming met het recht van Iran om te besturen op een Iraans eiland”.
De emir van Qatar Sheikh Hamad bin Khalifa Al Thani vertelt dat “geen enkele Perzische golfstaat, met uitzondering van de Verenigde Arabische Emiraten, problemen heeft met Iran. Wij ondersteunen het voorstel om het conflict naar het Internationale Hof van Justitie te brengen zodat het opgelost kan worden.” Pogingen tot onderhandelingen en arbitrage liepen in het verleden echter ook al stuk.

Verleden

Iran heeft zich nooit aan het akkoord van 1971 gehouden. Zo mocht Iran enkel troepen op het eiland Abu Musa stationeren. De omliggende Grote en Kleine Tunbs werden echter ook niet veel later een standplaats voor het Iraanse leger. In 1980 probeerde de VAE nog aanspraak te maken op het eiland. Het conflict over het eiland raakte toen overschaduwd door de Iraans-Iraakse oorlog.
De gemoederen laaiden weer hoog op in 1992. Iran maakte toen van de drie eilanden Iraans grondgebied. Het conflict escaleerde niet want de VAE en Iran spraken toen af het akkoord van 1971 te respecteren. Die afspraak wordt nu door Iran met voeten getreden.
De drie eilanden zijn relatief klein, samen amper 23 km². Toch zijn ze van cruciaal belang. Er wordt vermoed dat er grote olievoorraden aangeboord kunnen worden. Bovendien liggen de drie eilanden midden in de Straat van Hormoez. Dat is de toegang tot de Perzische Golf en een plaats waar heel wat vrachtvervoer passeert. Internationale waarnemers verwachten dat Iran zich niet snel gewonnen zal geven.