Inuit dagen klimaatzondaar VS voor de rechter

De Inuit Circumpolar Conference (ICC), een koepelorganisatie die de inheemse volken in het noorden van Canada, de VS, Groenland en Rusland verenigt, zal in de lente of in de zomer een verzoekschrift indienen bij de Inter-Amerikaanse Commissie voor de Mensenrechten. De hoop is dat de commissie, een onafhankelijk orgaan van de Organisatie van Amerikaanse Staten, zich achter de klagers schaart.

De bevolking van het hoge noorden stelt dat de VS de belangrijkste oorzaak zijn van de klimaatverandering die hun manier van leven en zelfs hun voortbestaan bedreigt. De snelle opwarming van de noordpoolregio doet het ijs er wegsmelten en ontdooit ook de permafrost, de laag grond die vroeger het hele jaar door bevroren bleef. Daardoor worden jachtgebieden moeilijker bereikbaar, trekken sommige soorten wild weg en worden ook gebouwen en wegen beschadigd. Hele dorpen zijn daardoor al moeten verhuisd worden.

Volgens een recente studie kunnen ijsberen, walrussen en sommige zeehondsoorten waarop de Inuit - de bewoners van de Noord-Amerikaanse poolregio - veel jagen, al rond 2050 grotendeels uitgestorven zijn als gevolg van de klimaatverandering.

De VS zijn verantwoordelijk voor ongeveer 29 procent van alle broeikasgassen die nu in de atmosfeer terechtkomen. De Amerikaanse regering heeft zelf toegegeven dat die gassen gedeeltelijk verantwoordelijk zijn voor de opwarming van de aarde. Maar de Amerikanen weigeren het protocol van Kyoto te ratificeren, de enige internationale afspraak om de uitstoot van broeikasgassen terug te schroeven. Op die manier zijn de VS in belangrijke mate mee verantwoordelijk voor de schade die het milieu in het hoge noorden oploopt. En daarmee schenden ze de fundamentele rechten van de bewoners van die streken, stelt de ICC.

De Inter-Amerikaanse Commissie voor de Mensenrechten kan alleen aanbevelingen uitspreken. Als de commissie concludeert dat de VS de rechten van de Inuit schenden, zal ze de VS aanraden maatregelen te treffen om een einde te maken aan die schending, zegt Donald Goldberg, een leidende advocaat van het Centre for International Environmental Law. Die organisatie uit Washington helpt de Inuit met hun verzoekschrift.

Als de VS daarop hun beleid niet veranderen, wordt het volgens Goldberg veel makkelijker om de VS voor een internationale rechtbank te dagen of om een procedure in te spannen tegen vervuilende bedrijven bij een rechtbank in de VS.

De zaak is dringend, maar de uitspraak van de Inter-Amerikaanse Commissie voor de Mensenrechten kan makkelijk enkele jaren op zich laten wachten. Intussen kan de procedure wel de aandacht vestigen op de problemen van de bewoners van de poolregio. Die hopen dat andere groepen soortgelijke acties op het getouw zetten. De bevolking van bergstreken, kleine eilanden en kustgebieden worden ook bijzonder bedreigd door de opwarming van de aarde.

In de VS is de klimaatverandering al in de gerechtszalen voelbaar. Acht deelstaten en de stad New York hebben vijf Amerikaanse elektriciteitsbedrijven voor de rechter gedaagd voor hun aandeel in de opwarming van de aarde en alle problemen die daarmee samenhangen. En een alliantie van Amerikaanse milieugroepen kondigde in december aan dat ze het Amerikaanse Milieuagentschap (EPA) zal aanklagen omdat die instelling nalaat iets te ondernemen tegen de klimaatverandering. (PD)