Internationaal handelsoverleg begint aan lange winterslaap

Volgens Pérez del Castillo moeten in elk geval eerst de resultaten van de Amerikaanse presidentsverkiezingen in november worden afgewacht. Daarna moet de nieuwe regering in Washington een nieuwe handelsgezant benoemen en dan is het de vraag of het Amerikaanse parlement het Witte Huis een ‘fast-track’-bevoegdheid geeft. Daarmee kan de Amerikaanse regering zonder inmenging van het parlement internationale handelsovereenkomsten onderhandelen.
Een nieuwe start voor de onderhandelingen is ook moeilijk denkbaar voor de vernieuwing van het Europees Parlement en de Europese Commissie na de Europese verkiezingen van juni 2009. Ook India, nog een belangrijke partner in de onderhandelingen, moet voor mei 2009 verkiezingen houden.

Rol WTO op het spel

Dat uitstel is niet zonder gevaar. Volgens Pérez del Castillo hangt het multilaterale handelssysteem door de mislukking van de eind 2001 in Doha gelanceerde onderhandelingsronde in de touwen, en is de geloofwaardigheid van de Wereldhandelsorganisatie (WTO) in gevaar.
De Uruguayaanse expert waarschuwt dat de rijke landen de onderhandelingen kunnen verhuizen naar de Organisatie voor Economische Samenwerking en Ontwikkeling (OESO) of andere organisaties waar ze onder elkaar zijn. “Er zijn precedenten op het vlak van exportkredieten en investeringen. Maar die hebben gelukkig geen resultaat opgeleverd.”
Als het zover komt, zouden grote ontwikkelingslanden die verder willen onderhandelen “geen andere keuze hebben dan tot de OESO toe te treden, als ze al worden toegelaten. Dat zou de Wereldhandelsorganisatie zwaar ondermijnen.” Mexico, Zuid-Korea en Turkije zijn drie ontwikkelingslanden die nu al deel uitmaken van de OESO.
De laatste onderhandelingen in de Doha-ronde liepen vast op onenigheid tussen de VS en India en China over speciale maatregelen die arme boeren in de ontwikkelingslanden moesten beschermen tegen de massale import van landbouwproducten. Maar volgens Pérez del Castillo was er ook nog geen overeenstemming over de vermindering van de subsidies aan Amerikaanse katoenboeren die de Afrikaanse landen eisten, of over de nodige afspraken tussen de Europese Unie en Latijns-Amerikaanse bananenproducenten waartegen de voormalige Europese kolonies in Latijns-Amerika en de Caraïben zich verzetten. Ook de verlaging van de invoerheffingen voor industriegoederen was nog lang niet in kannen en kruiken.
Dat zijn genoeg struikelblokken om ook toekomstige onderhandelingen erg moeilijk te maken. Maar misschien is er meer mogelijk in een andere politieke en economische context. De beleidsmakers in India en de VS kunnen na de verkiezingen sterker staan om toegevingen aan hun achterban te verkopen. Door een daling van de grondstoffenprijzen zou handelsliberalisering weer belangrijker worden voor de Latijns-Amerikaanse landen. En naarmate China de handelsliberalisering verwerkt die nodig was voor zijn toetreding tot de Wereldhandelsorganisatie in 2001, zal ook dat land makkelijker kunnen instemmen met een verdere vrijmaking van de wereldhandel.