Inheems protest groeit in Chili

De Mapuche zijn met één miljoen de belangrijkste indiaanse bevolkingsgroep in het land van zestien miljoen inwoners. In juli lanceerden ze een nieuwe campagne om hun traditionele territorium terug te eisen in de zuidelijke regio Araucanía. Dat heeft tot nieuwe confrontaties met de ordediensten geleid.
Bij die confrontaties zijn volgens de indianen onlangs zeven jongeren en twee kinderen gewond geraakt die niets met de protesten te maken hadden. De gemeenschap van Temucuicui, een van de meest actieve in de campagne, is naar eigen zeggen regelmatig slachtoffer van gewelddadige raids door de ordediensten waarbij zelfs helikopters werden ingezet.
Het conflict tussen Mapuche-gemeenschappen en de overheid sleept al jaren aan. Een internationaal onderzoek in 2007 door vertegenwoordigers van onder meer Amnesty International, de Noorse organisatie People’s Aid en het Argentijnse Centrum voor Juridische en Sociale Studies (CELS) beschreef tientallen gevallen van mishandeling, waaronder gewelddadige raids op huizen van Mapuche en vernieling van hun eigendommen.
In een persbericht drukt de Chileense afdeling van Amnesty International haar bezorgdheid uit over de groeiende spanningen in de laatste dagen. De organisatie heeft het over “excessief geweld” door de politie, maar ook over aanvallen van de inheemse bevolking op privé-eigendommen en personen.

Geothermische centrale

Maar niet alleen het conflict met de Mapuche in het zuiden van het land lijkt opnieuw te escaleren. In het noorden demonstreren de Atacama-indianen tegen de geplande aanleg van een geothermische centrale. Die komt dichtbij de El Tatio-geiser, een toeristische attractie die beheerd wordt door twee inheemse gemeenschappen. De demonstranten klagen dat er niet geluisterd wordt naar de waarschuwingen dat een geothermisch project onherroepelijke schade kan toebrengen aan het fragiele ecosysteem in de hooglanden.
Woensdag trokken de gemeenschappen naar de rechtbank om een einde te eisen aan de verkennende boringen van Geotérmica del Norte.

Hervorming

Te midden van de twee dossiers is tegelijk controverse ontstaan over twee wetsvoorstellen voor de oprichting van een ministerie van Inheemse Zaken, een Raad van Inheemse volkeren en een Inheems Ontwikkelingsagentschap. Eind vorige maand tekende de president die voorstellen, die stroken met Conventie 169 van de Internationale Arbeidsorganisatie (ILO) omtrent Inheemse Volkeren.
Dinsdag dienden verschillende Mapuche-leiders echter klacht in tegen president Michelle Bachelet en minister José Antonio Viera Gallo. De leiders voeren aan dat de voorstellen van de overheid onvoldoende stroken met Conventie 169 omdat die een consultatie op voorhand verplicht. Volgens de leiders is er van die consultatie geen sprake geweest.
“Het scepticisme en de frustratie over de volledige implementatie van de Conventie is begrijpelijk, omdat het hele proces geplaagd is door bedrog en de systematische schending van mensenrechten”, zegt Alfredo Seguel van de Mapuche-werkgroep rond Collectieve Rechten. “We zijn ervan overtuigd dat de Conventie een krachtig gereedschap kan zijn, maar een dat niet alleen kan staan. Het moet in combinatie met de VN-verklaring voor de Rechten van Inheemse Volkeren gebeuren. Conventie 169 is het absolute minimum, terwijl de Verklaring het maximum is.”