Informatiewet werpt vruchten af in Kasjmir

Bashir Ahmad Malik was verbijsterd toen in zijn dorp Drang een helikopter landde met hoog bezoek uit Srinagar. De helikopter was 27 kilometer verderop opgestegen. Maliks dorp moet het stellen zonder basisvoorzieningen zoals schoon water en elektriciteit. Hij vond het extravagante gedrag van minister Omar Abdullah van Jammu en Kasjmir, de hoge gast, ongepast gezien de armoede in het dorp.

“Ik heb informatie opgevraagd over de kosten van de helikoptervluchten van de minister”, zegt hij. Eerst deed hij dat bij het ministerie, maar een antwoord bleef uit. Daarna diende hij een verzoek in bij de Staatsinformatiecommissie (SIC) van Kasjmir, die in 2009 werd ingesteld om de Wet op het Recht op Informatie (RTI) uit te voeren. Binnen een paar dagen had hij antwoord: de minister en andere leden van het kabinet bleken in drie jaar tijd 120 miljoen Indiase roepies (bijna 2 miljoen euro) te hebben uitgegeven aan helikoptervluchten. Een aanzienlijk bedrag, vooral in relatie tot de armoede waarin veel inwoners van Kasjmir leven.

Corruptie

Hoewel Malik zich destijds niet bewust was van de volle impact die zijn actie zou hebben, verspreidde het nieuws zich snel door de Jammu en Kasjmir. De minister en zijn kabinet zien zich sindsdien gedwongen om tenminste een deel van hun reizen per auto over hobbelige wegen af te leggen.

Het recht op informatie wordt steeds vaker gebruikt om corruptie bloot te leggen, hoewel de daders vaak ongestraft wegkomen. In augustus moest een sarpanch (dorpshoofd) een half miljoen Indiase roepies (7700 euro) terugbetalen die hij had verduisterd uit een huisvestingsproject op het platteland. Een dorpsbewoner ontdekte de zwendel nadat hij informatie had opgevraagd over het project.

Voor de introductie van de Wet op het Recht op Informatie (RTI) in India in 2005 en in Kasjmir in 2009, hadden burgers geen mogelijkheid om transparantie te eisen op het gebied van overheidsbesluiten of transacties. Dergelijke informatie was beschermd door diverse wetten, inclusief Officiële Geheimhoudingswet (OSA) uit 1923.

“Onder de OSA, die kennelijk bedoeld is voor spionagezaken, kunnen straffen voor zogenoemde antinationale activiteiten oplopen tot 14 jaar cel”, zegt Showkat Hussain, rechtsgeleerde aan de Centrale Universiteit van Kasjmir. In 2002 wet de wet nog gebruikt om een journalist aan te klagen.

Volgens Hussain is de RTI het beste tegengif voor draconische wetten zoals de OSA. “Gewone burgers kunnen nu ambtenaren en politici ter verantwoording roepen.”

In april van dit jaar kondigden ambtenaren in het district Kupwara aan dat de herstelwerkzaamheden aan irrigatiekanalen na overstromingen waren afgerond. Het project had de staat 2 miljoen euro gekost. Nadat een RTI-activist echter wees op mogelijke corruptie, ontdekten inspecteurs dat niet één van de reparaties was uitgevoerd.

Ontmoedigen

De informatiewet staat echter onder druk. Vorige maand beschuldigden de Staatsinformatiecommissie en activisten in Kasjmir de regering van pogingen om de wet af te zwakken. Zo werd middels amendementen onder meer de macht van de commissie ingeperkt “Ambtenaren kunnen nu eenvoudigweg sommaties en aanwijzingen van de commissie negeren”, zegt Wajahat Habibullah, de voormalige informatiecommissaris die eerder de conceptwet voor Kasjmir opstelde.

Pervez Imroz, een bekende mensenrechtenadvocaat, wijst ook op het ondermijnende amendement. “In de oude wet waren ambtenaren verplicht om de orders van de SIC op te volgen. De nieuwe clausule vereist dat burgers hiervoor moeten procederen tot aan het Hooggerechtshof. Dat kan ontmoedigend werken.”