Inflatie werpt schaduw over Indiase groei

Tarwe was in februari 11 procent duurder dan een jaar voordien. Het inflatiecijfer in de groothandel bereikte vorige maand met een waarde van bijna 7 procent, een record voor de afgelopen twee jaar.
De sterke stijging van de voedselprijzen de afgelopen maanden leidt tot grote onvrede onder de bevolking. Woensdag verloor de Congrespartij, de grootse formatie in de regeringscoalitie, de provinciale verkiezingen in twee noordelijke deelstaten waar ze aan de macht was: Himachal Pradesh en Punjab.
Premier Manmohan Singh heeft al benadrukt dat de beteugeling van de prijsstijging van belangrijke levensmiddelen een prioriteit wordt voor zijn regering. Voor het begrotingsjaar dat volgende maand begint, wil minister van Financiën Palaniappan Chidambaram de invoerheffingen en de accijnzen verminderen om de inflatiedruk te doen afnemen.
Eerder had India al de geldvoorraad verminderd en de interestvoeten opgetrokken, nog twee maatregelen die de geldontwaarding tegengaan. De stijging van de voedselprijzen probeerde de regering onder meer te beteugelen door een verbod op de termijnhandel in tarwe en de export van uiteenlopende voedingsmiddelen. Maar critici vinden dat de maatregelen te laat komen en onvoldoende zijn om de oververhitting van de Indiase economie te vermijden.
Van hyperinflatie is er nog lang geen sprake, maar naar Indiase normen zijn de prijsstijgingen fors. Tot augustus was het vooral de dure brandstof die de inflatie aanwakkerde, maar nu doet een onevenwicht tussen vraag en aanbod de prijzen van melk, uien, tarwe, fruit en groenten nog sneller toenemen. De import van voedsel verhelpt die problemen maar ten dele.
Arme mensen geven een relatief groot aandeel van hun inkomen uit aan eten, en daarom treft de inflatie die India nu meemaakt vooral de economisch zwakkeren. 300 miljoen Indiërs moet rondkomen met minder dan één dollar per dag.
Minister van Financiën Chidambaram, een verstokte liberaal die een diploma van Harvard op zak heeft, pakt uit met voor hem ongewone, populistische maatregelen. Die moeten druk van de ketel halen en ervoor zorgen dat de minderheidsregering kan blijven rekenen op steun van de communistische partijen in het land. Bedrijven zullen hogere belastingen moeten gaan betalen. Belastingvoordelen voor ICT-bedrijven zijn geschrapt. Anderzijds geeft de regering meer geld uit aan landbouw, plattelandsontwikkeling, onderwijs, gezondheidszorg en wegenbouw.
De Indiase industrie groeit al drie jaar met bijna 10 procent per jaar, terwijl de dienstensector nog sneller expandeert. Maar de landbouw, nog altijd de sector die 60 procent van alle Indiërs in leven houdt, groeide de voorbije 15 jaar maar met twee procent of minder per jaar.
De armoede die daaruit resulteert, laat zich ook op andere terreinen voelen. Een derde van alle Indiërs kan niet lezen en schrijven, en de helft van alle kinderen verlaat voortijdig de lagere school.
Nu lijkt de regering die problemen echt te willen aanpakken. Er komt meer geld voor programma’s die schoolgaande kinderen een middagmaal bieden. Chidambaram heeft ook nieuwe beurzen aangekondigd om leerlingen langer op de middelbare school te houden. Er gaat meer belastinggeld naar maatregelen die jongeren uit achtergestelde bevolkingsgroepen moeten helpen te studeren.
Boeren zullen makkelijker aan leningen en zaaigoed kunnen komen, de huizenbouw wordt opgedreven, er zijn ambitieuze doelstellingen om dorpen van stroom en telefoon te voorzien. Een programma dat plattelandbewoners recht geeft op een beperkt aantal dagen gegarandeerd werk, wordt uitgebreid tot de helft van het hele Indiase grondgebied.
Chidambaram moet niet eens in het rood gaan om dat allemaal waar te maken. De Indiase belastinginkomsten dikken almaar aan. De staat int meer invoerrechten, inkomensbelasting en bedrijvenbelasting dan verwacht. Er worden ook meer diensten belast dan vroeger.