Indiase aanpak tsunami dwingt respect af in Azië - analyse

Een medisch team van de Indiase marine werd deze week enthousiast uitgezwaaid bij vertrek uit de haven van Trincomalee, in het noord-oosten van Sri Lanka. Ook elders op het Zuid-Aziatische eiland tonen de Srilankanen hun dankbaarheid aan de Indiase militairen. ‘Operatie Regenboog’, zoals India de hulpactie noemt, heeft volgens Iqbal Athas, defensiespecialist van de Sunday Times (een Engelstalige Srilankese krant), enorme impact gehad op het eiland. Mensen waarderen het dat India helpt, terwijl het land zelf ook getroffen is door de ramp, zegt hij.

De Indiase aandacht heeft echter niet alleen een humanitaire kant. De bereidheid Sri Lanka en de Malediven te helpen, laat duidelijk zien dat India zijn invloed in de regio wil laten gelden, zegt Betram Bastiampillai, emeritusprofessor politieke wetenschappen aan de Universiteit van Colombo. De snelheid waarmee India hulp bood, liet weinig ruimte voor eventuele andere ‘gegadigden’, zoals China en de Verenigde Staten.

Sri Lanka heeft na Indonesië het hoogste aantal dodelijke slachtoffers. Door de ramp kwamen 38.000 mensen om. De hulp van India beperkt zich niet tot militaire steun. New Delhi heeft ook 23 miljoen dollar (17,7 miljoen euro) beloofd voor wederopbouw in de kustgebieden.

De uitgestoken hand van India wordt in Sri Lanka dankbaar aangenomen. De bitterheid die nog bestond over twee eerdere interventies van India de afgelopen twintig jaar, lijkt als sneeuw voor de zon verdwenen. De eerste interventie was in juni 1987, toen vijf transportvliegtuigen van de Indiase luchtmacht 25 ton hulpgoederen dropten boven de stad Jaffna. De hulp was bestemd voor de tamilbevolking in de belegerde stad, die toneel was geworden van een strijd tussen tamilrebellen en het Srilankaanse leger.

De Indiase actie zette kwaad bloed bij Sri Lanka en de betrekkingen tussen beide landen daalde naar een historisch dieptepunt. Daarna kwam de vernederende terugtrekking van het Indiase leger, dat tweeënhalf jaar in het noorden van Sri Lanka zat als onderdeel van een overeenkomst tussen Colombo en New Delhi in 1987. De Indiase aanwezigheid was bedoeld om rust te brengen in het noorden en oosten van Sri Lanka, de regio’s waar de tamil tijgers strijden voor een eigen staat.

De Indiase vredesmacht (IPKF) raakte echter in gevecht met de rebellen en daarbij vielen 1.500 doden en 3.000 gewonden aan Indiase kant. De Srilankaanse regering besloot daarop de Indiase troepen uit het land te zetten zonder dat er een bedankje af kon. De vroegere spanningen zijn overwonnen door de tsunami, zegt defensiespecialist Athas. Beide landen hebben weer een stevige band en er is weer respect voor India.

India’s status in de regio groeide ook doordat het land internationale hulp weigerde voor zijn verwoeste zuidoostkust, waar bijna 9.000 mensen omkwamen. De Indiase regering hoest de ongeveer 575 miljoen dollar die nodig is voor wederopbouw, helemaal zelf op. Naast India weigerde ook Thailand een groot deel van de directe buitenlandse hulp.

Bij de lof die India in de regio krijgt toegezwaaid, staat de Amerikaanse aanwezigheid in de schaduw. Het Indiase nieuwsmagazine Outlook beweert zelfs met zoveel woorden dat de snelle reactie van India vooral tot doel had de Amerikanen uit de achtertuin te houden. Het besluit om hulpschepen te sturen is versneld door berichten over mogelijke grootschalig inzet van het Amerikaanse leger, schrijft Saikat Datta in het laatste nummer. Het beleid past in het streven van India om zijn strategische belangen in de regio van de Indische Oceaan in het oog te houden, aldus Datta.

Met dat streven heeft in India een mijlpaal bereikt: het land heeft sinds zijn onafhankelijkheid in 1947, nooit zoveel geld uitgegeven aan noodhulp. (JS/MM)