India wil op grote schaal gratis medicijnen verstrekken

Een jaar geleden begon de overheid in Rajasthan met de verstrekking van gratis generieke geneesmiddelen, medicijnen waarvan het octrooi is verlopen en die nu goedkoop geproduceerd kunnen worden. Artsen kunnen daardoor niet meer de duurdere merkmedicijnen voorschrijven.

Zo’n 350 belangrijke generieke medicijnen zijn nu gratis verkrijgbaar. Volgens nieuwsberichten gebruiken momenteel 200.000 van de 68 miljoen inwoners van Rajasthan de gratis generieke medicijnen. “Daarmee is de behaaglijke relatie die decennialang bestond tussen artsen en medicijnfabrikanten verdwenen”, zegt Nirmal Kumar Gurbani, adviseur van de Medical Service Corporation in Rajasthan (RMSC), dat werd opgericht om het programma uit te voeren.

Gurbani, die doceert aan het Indiase Instituut voor Gezondheidsmanagement en Onderzoek (IIHMR), voegt eraan toe dat het model in Rajasthan mogelijk uitgebreid wordt naar heel India. Zo’n 1,2 miljard mensen hebben dan toegang tot gratis medicijnen.

Gerommel met prijzen

Een van de doelen van het programma is om een einde te maken aan gerommel met de prijzen door private apotheken en fabrikanten. “Cipla produceert bijvoorbeeld verschillende soorten tabletten met dezelfde chemische samenstelling. De generieke medicijnen worden aan apotheken verkocht tegen kwantumkortingsprijzen van 2 roepie (0,03 euro) per doosje. De merkvariant wordt verkocht voor 23 roepie (0,33 euro) per doosje. Vervolgens verkoopt de apotheker alle varianten voor een prijs tussen 27 en 39 roepie (0,39 en 0,56 euro). En de patiënt gaat af op het advies van de arts of apotheker”, zegt Gurbani.

De overheid koopt generieke medicijnen nu rechtstreeks van de fabrikant en verspreidt ze via bijna 14.000 goedgekeurde distributiecentra. Patiënten die levenslang medicijnen nodig hebben, bijvoorbeeld voor diabetes of hartziekten, hadden tot voor kort vaak moeite om de kosten van die medicatie te betalen. “Een bepaald merk medicijnen voor diabetes kost 117 roepie (1,68 euro), maar we kopen nu tien generieke tabletten voor 1,97 roepie (0,03 euro)”, zegt Gurbani. Het prijsverschil duidt zeker niet op een kwaliteitsverschil, benadrukt hij.

Schulden

Uitgaven voor medische zorg zijn op het platteland van Rajasthan de op één na belangrijkste oorzaak van schulden. Meer dan 40 procent van de mensen in India die in een ziekenhuis belandt, moet geld lenen of bezittingen verkopen om de kosten van opname en behandeling te kunnen betalen. Drieëntwintig procent van de zieken blijkt niet naar een dokter te gaan, vanwege de hoge kosten.

Het tekort aan artsen en andere professionals heeft ertoe geleid dat de kosten van de gezondheidszorg zijn gestegen tot astronomische hoogte. Volgens de Wereldgezondheidsorganisatie (WHO), telt India 6,5 artsen op 10.000 patiënten. In China zijn dat er 14,2, terwijl Groot-Brittannië 27,4 artsen heeft voor hetzelfde aantal patiënten.

De uitgaven voor medicijnen alleen maken tussen de 50 en 80 procent van de kosten van de Indiase gezondheidszorg uit. In een land dat gezien wordt als “de apotheek van de wereld”, klaagt Gurbani. De farmaceutische industrie in India is de derde in de wereld, met een jaarlijkse productie die ongeveer 25 miljard dollar waard is en een binnenlandse verkoop van van 12 miljard dollar. In het laatst bekende fiscale jaar exporteerde India voor 13,2 miljard dollar medicijnen. In 2014 wil de overheid die export bijna verdubbelen.

Tekorten

Ravi Narayan van het All India Drug Action Network, is vol lof over het initiatief in Rajasthan. Hij verwacht dat de rest van India het model zal volgen. Tamil Nadu, een staat met 72 miljoen inwoners, verstrekt ook al gratis medicijnen, en ook Karnataka is er volgens hem mee bezig. De nationale overheid betaalt 75 procent van het programma, de rest moet komen van de deelstaten zelf. “Als dat in India kan, kan het ook elders in de wereld”, zegt Gurbani.

“Het concept is sterk, maar we hebben ook te maken met de politiek realiteit”, zegt Abdul Ghaffer, directeur van de Alliantie voor Gezondheidsbeleid en Systeemonderzoek van de WHO. “Het moet in goed overleg tussen de nationale overheid, de 28 deelstaten en de 7 uniegebieden gebeuren.” Ook zijn er soms tekorten aan medicijnen en is de distributie in dunbevolkte gebieden moeilijk.