India negeert protest tegen kernenergie

In Tamil Nadu wisten ze niet wat er hoorden. De regering in New Delhi wil een snelle kweekreactor bouwen op een niet nader genoemde plaats in de zuidelijke deelstaat. De één miljard dollar kostende centrale met een vermogen van 500 megawatt moet tegen 2010 klaar zijn. De stroom is bedoeld voor Tamil Nadu en andere deelstaten.

Snelle kweekreactoren zijn al jaren op de retour. In de Verenigde Staten, Frankrijk en Japan zijn reactoren van dat type stilgelegd of in afbouw omdat ze een veiligheidsrisico inhouden. Vooral de ongevallen in de kerncentrales van Manju in Japan in 1995 en met de Europese Super Phenix-reactor in Frankrijk in 1987 lagen aan de basis van de drastische beslissingen. In het Duitse Kalkar werd een snelle kweekreactor gebouwd (kostprijs: 4,5 miljard euro) maar nooit in gebruik genomen. Het complex is intussen omgeturnd tot pretpark.

De technologie heeft wereldwijd tegenslagen gekend, maar we verwachten dat de snelle kweekreactoren tegen 2050 een comeback zullen maken, zegt Placid Rodriguez, één van de belangrijkste atoomwetenschappers van India. Tegen die tijd zal India kernenergie kunnen verkopen aan andere landen.

In Tamil Nadu is het protest tegen de nieuwe plannen bijzonder groot. De ngo-koepel Volksbeweging tegen Nucleaire Energie (PMANE) heeft een dure eed gezworen dat de snelle reactor er nooit komt. De technologie wordt in dit land gepromoot door een gevaarlijke mix van promotiegeile wetenschappers en private spelers die uit zijn op snelle winst, zegt voorzitter S P Udayakumar. Ze worden daarbij geholpen door het totale gebrek aan transparantie, een gevolg van de juridische mist die het Departement voor Atoomenergie creëert.

Snelle kweekreactoren bieden het voordeel dat ze een werken op basis van goedkope splijtstof. Het grootste nadeel is dat ze natrium gebruiken als koelvloeistof - een metaal dat explosief reageert wanneer het in aanraking komt met water. Een tweede minpunt is dat snelle kweekreactoren veel afval produceren: er komt meer plutonium uit dan dat erin gaat.

Volgens de tegenstanders kiest India voor de verouderde technologie om twee redenen. De snelle kweekreactor kan werken op basis van thorum, een element dat overvloedig aanwezig is in India. Bovendien kan het radioactieve uranium uit de reactor gebruikt worden voor de aanmaak van atoomwapens. Dat is mooi meegenomen in de Indiaas-Pakistaanse race naar een inzetbaar atoomwapen.

De kans dat de Indiase overheid deze keer rekening houdt met het protest is erg klein. New Delhi trok zich twee jaar geleden evenmin iets aan van het protest naar aanleiding van een akkoord met Rusland voor de bouw van twee reactoren in de stad Koodankulam in het zuidelijkste puntje van India. Niet enkel de bevolking van Tamil Nadu tekende verzet aan tegen de reactor. Ook Sri Lanka, dat aan de overkant van de Straat van Palk ligt, voelde zich onveilig. De Russische reactoren zijn immers van het LWR-type, dat zijn diensten al bewees in Tsjernobyl.

PMANE-voorman Udayakumar vindt de nieuwe plannen getuigen van een ongeziene arrogantie. De bevolking heeft de komst van de massieve Russische reactoren nog niet aanvaard en de regering tekent vrolijk een plan uit voor een snelle kweekreactor in Tamil Nadu zonder iemand in deze deelstaat om zijn mening te vragen.

India wil tegen 2020 kerncentrales in dienst hebben met een totaal vermogen van 20.000 megawatt. Daarmee zou de regionale grootmacht zijn huidig energietekort voor de helft hebben ingevuld. PMANE erkent dat het energietekort dringend moet opgelost worden maar vindt de riskante kernreactoren het verkeerde antwoord op de juiste vraag. India heeft troeven genoeg op het vlak van duurzame energie: wind, water en krachtige getijden langs een tienduizenden kilometer lange kustlijn.