IJslandse regering worstelt met walvissen

De beslissing van de aftredende minister Gudfinnsson om de quota voor vijf jaar vast te leggen op 100 dwergvinvissen en 150 vinvissen, was een antwoord op een reclamecampagne van de voorstanders van de walvisvangst. Die bedankten hem er prompt voor in een nieuwe advertentie waarin ze zich sterk maakten dat zijn beslissing driehonderd banen zou opleveren. Vraag is nog maar of Gudfinsson de bevoegdheid had om over de nieuwe quota te beslissen na de val van de regering waarvan hij deel uitmaakte.

Onzeker

De nieuwe regering van IJsland, een coalitie van de Sociaal-Democratische Alliantie (SDA) en de Links-Groene Partij (LGP), zegt zijn beslissing te willen terugdraaien. Maar ook dat kan moeilijk worden omdat de minderheidsregering daarvoor de steun nodig heeft van de Progressieve Partij in het parlement, en het is nog onzeker welke positie die inneemt.
Een herroeping van de quota kan dan weer tot schadeclaims aan het adres van de staat leiden. Atli Gislason, parlementslid voor Groen-Links, maakt er echter korte metten mee: “De nieuwe eerste minister beschreef de nieuwe quota van de toenmalige minister voor Visserij meteen als illegaal. De beslissing moest voorgelegd worden aan het kabinet waar meer dan één persoon autoriteit heeft. Daardoor kunnen de walvisvaarders geen schadeclaims indienen, en bovendien moeten ze een verlies kunnen aantonen als de beslissing herroepen wordt, wat erg moeilijk kan worden.”
De IJslandse Vereniging voor Natuurbescherming heeft een lijst van vijftien vragen opgesteld waar de parlementsleden over moeten nadenken. Het transport van het walvisvlees naar de afnemers in Japan kost veel, en het is onder meer de vraag of de netto inkomsten de lonen van twee- tot driehonderd walvisvaarders kunnen dekken.

Moeilijke afweging

De nieuwe minister van Visserij, Steingrimur J. Sigfusson, zei op zijn eerste werkdag dat hij de zaak zal bespreken met zijn ministerie. Tijdens een bijeenkomst in de vissersstad Akranes, waar de verwerkingsfabriek van het walvisvlees opgezet zou worden, werd kreeg Sigfusson het hard te verduren van de lokale bevolking en vakbondsvertegenwoordigers. Ze voerden aan dat de walvisjacht banen zou opleveren en broodnodig was voor de stad.
Sigfusson week echter niet af van zijn standpunt en zei dat hij de voor- en nadelen voor de walvisindustrie en de toeristische sector zou afwegen om volgende week een beslissing te nemen.
De toeristische sector en de ondernemingen die walvistours organiseren, zijn alvast sterk tegen de quota gekant. Ook uit het buitenland komt er kritiek. Sinikka Bohlin, Zweeds parlementslid en voorzitter van de Noordse Raad, sprak zich in een persbericht uit tegen de beslissing. “Jagen op walvissen is erg controversieel in de Noordse landen en overal ter wereld. Het is jammer dat de IJslandse regering een dergelijke beslissing heeft genomen temidden van een crisis op financieel en bestuurlijk vlak. Een dergelijk onderwerp zou op zo’n moment van politieke chaos niet besproken mogen worden.”
De walvisjacht kan bovendien problemen opleveren voor de Europese ambities die de SDA met IJsland heeft. Europa is tegen de walvisjacht gekant, en als beslissing behouden blijft kan ze dus een obstakel vormen voor de IJslandse toetreding.