"IJskap Groenland kan al binnen 300 jaar smelten"

De wetenschappers waarschuwen dat de aarde op een ‘keerpunt’ staat en dat nog maar een kleine temperatuursverhoging nodig is om catastrofes in gang te zetten. Het smelten van de gemiddeld twee kilometer dikke ijskap van Groenland kan volgens hen leiden tot een stijging van de zeespiegel met zeven meter binnen 300 jaar. Dat zou betekenen dat miljoenen mensen al lang voor het jaar 2300 zullen moeten wijken voor het water.
“Ik zal niet zeggen dat dit niet te voorkomen is, maar het zal wel erg moeilijk worden”, zegt Tim Lenton, onderzoeksleider aan de School of Environmental Sciences van de Britse universiteit. Zijn onderzoeksgroep sprak met klimaat- en gletsjerdeskundigen uit de hele wereld en de conclusie was volgens hen eensluidend.
Als de huidige temperatuur met slechts 1 graad Celsius stijgt, kan de dooi in een versnelling komen, blijkt uit recente berekeningen. Dat moment kan al heel snel komen. Zelfs als er vanaf vandaag geen broeikasgassen meer worden uitgestoten, zal de temperatuur nog 0,6 graden stijgen omdat het effect in de atmosfeer altijd met enige vertraging optreedt.
Volgens James Hansen, hoofd van het Goddard Institute for Space Studies van de NASA, kan het zeeniveau voor het einde van deze eeuw al met maximaal vijf meter stijgen als er geen grote internationale inspanningen worden gedaan om de opwarming van de aarde tegen te gaan. “Als de temperatuur op aarde 2 of 3 graden stijgt, dan is zo’n stijging van de zeespiegel naar mijn mening onvermijdelijk en een substantieel deel van die stijging zal binnen een eeuw plaatsvinden”, schreef hij vorige maand in New Scientist.
De laatste keer dat de temperatuur op aarde zo hoog was, was ongeveer drie miljoen jaar geleden, zegt hij. “De planeet zag er toen heel anders uit, zonder poolijs in de warme seizoenen en met een zeeniveau dat ongeveer 25 meter hoger was dan nu, met een foutenmarge van 10 meter meer of minder.”
Tijdens de huidige zomerperiode op het Noordelijk Halfrond is de hoeveelheid Noordpoolijs 30 procent lager dan normaal, en waarschijnlijk de laagst gemeten hoeveelheid ooit, bleek vorige week uit cijfers van het Amerikaanse National Snow and Ice Data Centre (NSIDC).
Het kan zijn de Noordpool het ‘keerpunt’ al gepasseerd is en dat dit ertoe zal leiden dat de Noordpool te zijner tijd in de zomer helemaal ijsvrij zal zijn, zegt Lenton.
Hoewel smeltend zee-ijs niet leidt tot een stijging van de zeespiegel, brengt het wel meer vers, koud water in de noordelijke Atlantische Oceaan. Dat kan, samen met smeltwater van de Groenlandse ijskap, de Warme Golfstroom vertragen of keren.
De Warme Golfstroom stuwt opgewarmd water uit de Golf van Mexico naar het noordoosten, waardoor Groot-Brittannië, Ierland en het Noorden van Europa een relatief mild klimaat hebben. Als de Warme Golfstroom afgeremd wordt door grote hoeveelheden koud Poolwater, dan kan in het Noorden van Europa de temperatuur dalen, terwijl de Zuidelijke Oceanen rond Antarctica in temperatuur zou stijgen.
Een warmere Zuidelijke Oceaan zal het huidige, langzame smelten van de uitgestrekte West-Antarctische ijskap versnellen. Als al dat ijs smelt, dan zou dat leiden tot een stijging van de zeespiegel met nog eens vier tot zes meter. Maar dat ‘keerpunt’ zal waarschijnlijk op zijn vroegst over 600 jaar bereikt worden.
Het Intergovernmental Panel on Climate Change schat dat de temperatuur deze eeuw zal stijgen met minimaal 1,4 graden en maximaal 6,4 graden.