Homofobie gestaag op de terugtocht

Het onlangs verschenen derde jaarrapport over de mensenrechten van seksuele minderheden in Chili geeft een overzicht van de klachten die vorig jaar werden ingediend over holebi-discriminatie. Het bevat ook een lijst van instellingen en personen die in 2004 het meest homofobe gedrag vertoonden. Voor het tweede jaar op rij is de eerste plaats voorbehouden voor het Chileense hooggerechtshof.

Het negentig pagina’s dikke rapport van de Chileense homobeweging MOVILH in samenwerking met Amnesty International meldt dat het aantal schendingen van de rechten van seksuele minderheden vorig jaar in Chili met dertig procent is gedaald in vergelijking met het jaar voordien. Maar het wijst er ook op dat de 46 schendingen die in 2004 werden gemeld, wel gepaard gingen met een grotere brutaliteit.

Het hooggerechtshof dankt de eer van meest homofobe instelling hoofdzakelijk aan twee omstreden vonnissen waarbij hooggeplaatste rechters betrokken waren. In januari 2004 werd Daniel Calvo uit zijn ambt gezet als lid van het Hof van Beroep in Santiago na een bericht op een plaatselijk televisiestation dat hij een sauna voor homo’s bezocht. Calvo heeft zelf altijd ontkend dat hij homofiel zou zijn, maar het hof beschouwde Calvo’s gedrag ‘onverzoenbaar’ met zijn leidende rol in een onderzoek naar een pedofilienetwerk, waarbij een bekend zakenman en twee senatoren betrokken waren.

In 2004 besliste het hooggerechtshof ook om rechter Karen Atala de voogdij over haar drie kinderen te ontzeggen nadat zij openlijk had verklaard lesbisch te zijn en samen te wonen met een andere vrouw. De voogdij werd toegekend aan de vader. Rolando Jiménez, voorzitter van MOVILH, noemt de uitspraken van het hof uiterst symbolische beslissingen, die de discriminatie van seksuele minderheden kunnen bevorderen.

Hoog op de lijst van openlijk homofobe instellingen prijkt een aantal onderwijsinstellingen. Het rapport vermeldt bijvoorbeeld hoe de 18-jarige studente Gabriela Martínez door het technisch instituut San Ramón van school werd gezet omdat iemand van de directie haar hand in hand had zien lopen met haar 17-jarige vriendin. MOVILH diende een klacht in en het ministerie van Onderwijs eiste daarop dat de beslissing zou worden herzien. De school moest uiteindelijk toegeven. Een ander geval van discriminatie die het land vorig jaar diep heeft geschokt, was de gewelddadige aanranding van de transseksueel Ximena Sotomayor in Valparaíso. Sotomayor moest worden geopereerd nadat zij werd ineengeslagen door een groepje mannen die ook een fles in haar anus duwden. Jiménez vindt het onrustwekkend dat de tegenstanders van holebi-gelijkberechtiging zich steeds gewelddadiger gaan opstellen.

De lijst van personen die zich in 2004 schuldig maakten aan openlijke homofobie, wordt aangevoerd door Víctor Vicencio, die werd veroordeeld voor de moord op een transseksueel, en de rechters die het vonnis velden tegen de rechters Atala en Calvo. Op de lijst vinden we ook senator Adolfo Zaldívar, voorzitter van de Christen-Democratische Partij PDC. Hij wordt met de vinger gewezen omdat hij zich openlijk heeft uitgesproken tegen de benoeming van homoseksuelen in politieke ambten. Jorge Martínez Busch, die is aangesteld maar nog niet zetelt als senator, staat op de lijst omdat hij de uitsluiting van holebi’s in het leger propageert.

Het rapport had gelukkig ook wat positief nieuws te melden. MOVILH verwijst naar de juridische overwinning van de krant Opus Gay. De conservatieve katholieke groep Opus Dei had een klacht ingediend bij de Chileense dienst voor intellectuele eigendomsrechten omwille van de gelijkenis tussen beide namen, maar na een twee jaar durende strijd voor het gerecht, werd de zaak beslecht in het voordeel van de homokrant. Verheugend is volgens het rapport ook het groeiend verzet tegen holebi-discriminatie in andere delen van de burgersamenleving. Dat wijst er volgens MOVILH op dat seksuele minderheden beter worden aanvaard door het grote publiek en in de media.

Sergio Laurenti, directeur van de Chileense afdeling van Amnesty International, vindt toch dat de regering meer inspanningen moet leveren op het vlak van mensenrechteneducatie. Hij toonde zich wel opgetogen over de daling van het aantal gevallen van discriminatie in het leger en de veiligheidsdiensten. In 2004 werd geen enkele klacht ingediend voor fysiek of verbaal geweld tegen homo’s vanwege de politie. Vroeger heeft de politie dergelijke daden vaak gerechtvaardigd door te verwijzen naar artikel 373 van de Chileense strafwet, dat hen verantwoordelijk stelt voor het handhaven van het fatsoen en behoorlijk gedrag.

De Chileense holebi’s zijn tevreden dat Chili in mei vorig jaar de resolutie heeft ondertekend van de VN-Commissie voor de Mensenrechten over buitengerechtelijke, standrechtelijke en willekeurige executies, die specifiek verwijst naar moord om discriminerende redenen, zoals omwille van seksuele geaardheid. Het Chileense Congres bespreekt momenteel ook een herziening van de grondwet om alle vormen van discriminatie uit te sluiten, vooral van seksuele minderheden. Het voorstel zou in juni worden goedgekeurd.

In Chili is een uitgebreide antidiscriminatiewet in de maak. In maart legt de regering hierover een wetsvoorstel voor aan het congres. Bovendien stemt het parlement deze maand over een voorstel van resolutie ter veroordeling van misdaden omwille van homohaat. Dat voorstel roept de regering, de rechtbanken en ordediensten op tot een eerlijke behandeling van de slachtoffers van dergelijke misdaden. Het voorstel is ingediend door MOVILH en geniet de steun van parlementairen uit de centrumlinkse regeringscoalitie Concertación por la Democracia en van conservatieve oppositiepartijen. (LD/MM)