Hoeveel is genetisch patrimonium Andeslanden waard?

De VS willen dat Amerikaanse bedrijven die producten maken op basis van planten uit de drie Andeslanden, die in alle vrijheid met octrooien kunnen beschermen. Bedrijven uit de biotechnologiesector putten nu al volop uit de biologische rijkdom van het regenwoud in de drie landen voor de aanmaak van geneesmiddelen, voedingsproducten en substanties die in de industrie gebruikt worden. In het voorstel dat de VS op tafel legt voor het hoofdstuk over intellectuele eigendomsrechten, heten dergelijke producten uitvindingen. Maar vaak werden de werkzame stoffen al eeuwenlang gebruikt door de inheemse bewoners van het regenwoud. En in elk geval oogsten de biotechnologische laboratoria het genetisch materiaal waarvan ze vertrekken op het grondgebied van de drie betrokken landen. Peru, Colombia en Ecuador eisen daarom een vergoeding voor het gebruik van hun biodiversiteit.

De tegengestelde zienswijzen over het onderwerp vormen een belangrijke hinderpaal bij de vrijhandelsbesprekingen tussen de vier landen. De zesde onderhandelingsronde in Tucson, Arizona, leverde geen vooruitgang op over de kwestie. De zevende ronde begint later deze maand in het Colombiaanse Cartagena. Volgens verscheidene Peruaanse analisten is er geen gefundeerde hoop dat de zaak dan in het voordeel van de Andeslanden kan worden beslecht. Maar de Peruaanse onderminister van Buitenlandse Handel, Pablo de la Flor, oordeelt dat de VS-onderhandelaars wel degelijk begrip hebben voor de belangen van de Andeslanden.

Het is de eerste keer dat de VS tijdens vrijhandelsbesprekingen geconfronteerd worden met de vraag de economische waarde van de biodiversiteit in partnerlanden te erkennen. Door internationale afspraken zijn de Amerikanen niet gebonden: de VS hebben de Conventie over de Biodiversiteit van 1992 niet ondertekend.

Peru, Ecuador en Colombia beschikken over een indrukwekkende natuurlijke rijkdom. Peru en Colombia behoren tot de vijf landen met de grootste soortenrijkdom ter wereld. Dankzij zijn lange cultuurgeschiedenis is Peru één van de belangrijkste vindplaatsen van genetische rijkdommen waarvan de eigenschappen al bekend zijn. De 44 verschillende etnische groepen die in Peru leven, gebruiken samen niet minder dan 4.500 verschillende planten.

Kinine, het eerste geneesmiddel tegen malaria, komt uit Peru, net als de aardappel, nu een belangrijk cultuurgewas in grote delen van de wereld. De voorbije jaren hebben geneesmiddelenfabrikanten veel nieuwe producten ontwikkeld op basis van de traditionele kennis van de Peruaanse indianen. Uit de uña de gato (Uncaria tomentosa) haalden ze een middel dat het immuunsysteem versterkt. De yacón (Smallantus sanchifolius) levert een soort suiker die geschikt is voor diabetici. Verscheidene andere planten wezen de weg naar nieuwe voedingssupplementen. (PD)