Hmong-opstand in Laos is eigenlijk humanitaire crisis - analyse

De 200.000 Hmong in de diaspora, vooral in de Verenigde Staten, waren
eigenlijk blij met onze arrestatie, zo vertelde Reynaud in een interview met IPS. “De Hmong in het buitenland misbruiken deze arme hooglandbewoners om hun geschil uit te vechten met de regering van Laos. Ze zijn hoegenaamd niet geïnteresseerd in een oplossing”. Het verhaal over een opstand tegen het intolerante regime in Laos is grotendeels een fabricatie van de Hmong in het buitenland. De twee journalisten troffen na hun vierdaagse tocht door de jungle een verzwakte, geïsoleerde en slecht bewapende bevolking aan. “Het eerste wat we zagen in Hmong-gebied waren uitgemergelde kinderen en oude vrouwen die in de bodem wortels probeerden uit te graven”.

De Amerikaanse geheime dienst, de CIA, gebruikte de Hmong tijdens de oorlog
in Vietnam om op Laotiaans grondgebied te strijden tegen communistische
troepen uit Noord-Vietnam. Op het hoogtepunt vochten meer dan 30.000 Hmong
mee in de “geheime oorlog”. Toen in 1975 in Laos de communisten aan de macht kwamen, zetten de resterende Hmong hun opstand voort. In de jaren tachtig en negentig werden ze gereduceerd tot kleine groepjes van mannen, vrouwen en kinderen die nauwelijks kunnen overleven. De regering in Laos heeft het niet over “rebellen” maar over “bandieten”, die af en toe aanvallen en overvallen uitvoeren op burgerdoelwitten.

De arrestatie van de journalisten bracht het vergeten verhaal van de Hmong
plots weer in de pers. “De Amerikaans senaat schilderde Laos af als een
schurkenstaat die zich schuldig maakt aan etnische zuivering tegenover een
minderheid. Dat verhaal klopt niet”, zo schreef Grant Evans, een specialist
in de geschiedenis van Laos, in de Engelstalige “Bangkok Post”. “Zelfs
journalisten van wie je normaal een zeker evenwicht in de berichtgeving mag
verwachten, namen de ‘newspeak’ uit het Witte Huis over”. Volgens Evans zijn de Laotiaanse wetten veel toleranter tegenover vreemdelingen dan in de
buurlanden. Iedereen die zich op het grondgebied bevindt, heeft recht op
burgerschap, wat voor de Thaise minderheden niet het geval is.

Frankrijk, België en de Verenigde Staten probeerden aanvankelijk hun burgers via de conventionele diplomatieke kanalen weer vrij te krijgen. Toen de drie werden veroordeeld tot vijftien jaar gevangenis ervoer vooral Frankrijk dat als een affront. De ex-kolonisatiemacht gooide het over een andere boeg en dreigde met het schrappen van de internationale hulp. De vrijlating van het drietal betekende meteen ook het einde van de berichtgeving over Laos.

Reynaud en Falise willen echter blijven ijveren voor de vrijlating van twee
Hmong die samen met hen werden gearresteerd. De twee journalisten hoorden
ijzingwekkende verhalen over mishandeling in Laotiaanse gevangenissen. Het
lijkt echter erg twijfelachtig of de regeringen en de media zich opnieuw in
de zaak zullen engageren. “Laos heeft dringend een beter rechtssysteem en
een vrije pers nodig”, zo besluit historicus Evans, “De echte ‘vrije pers’
heeft met haar eenzijdige berichtgeving alvast een slecht voorbeeld gegeven”.