Hiv-epidemie kan binnen tien jaar zijn opgelost, in theorie

WHO-specialisten hebben een model ontwikkeld waardoor het aantal nieuwe besmettingen kan worden verminderd met 95 procent in tien jaar tijd. Deskundigen benadrukken echter dat de oproep om massaal te gaan testen zeer zorgvuldig moet worden beantwoord, met respect voor mensenrechten.

Prikkelend

Volgens Patricia Daoust, directeur van de aidscampagne van de Physicians for Human Rights, is het vooral een prikkelende manier om te kijken naar de toegang tot universele behandeling. “De uitvoering van deze methode brengt nogal wat problemen met zich mee. We moeten heel zorgvuldig kijken naar hoe mensen worden getest, of ze goed worden bijgestaan en of het echt vrijwillig is.”
Het is de vraag of universeel en vrijwillig te combineren zijn, maar volgens Andrey Pirogov, directeur van het WHO-kantoor bij de VN, is dit plan juist bedoeld om het debat over mensenrechten aan te zwengelen.
Dokters en onderzoekers in het veld weten al lang dat goed testen en goed behandelen essentieel zijn in de bestrijding van het virus. Maar het probleem is het gebrek aan geld en het stigma dat verbonden is aan de ziekte. Universeel testen en directe behandeling klinkt mooi, maar wordt lastig als het gaat over letterlijk miljarden mensen in duizenden verschillende culturen.
“De uitbreiding van preventie- en behandelingsprogramma’s wordt op dit moment ondermijnd door genderongelijkheid, door verplichte tests, door gebrek aan vertrouwelijkheid en door discriminatie van bepaalde groepen”, zegt Mandeep Dhaliwal van het VN Ontwikkelingsprogramma. “Na dit artikel zou de vraag moeten zijn: hoe gaan we het betalen, inclusief het bestrijden van het stigma dat eraan verbonden is?”

De uitbreiding van preventie- en behandelingsprogramma’s wordt op dit moment ondermijnd door genderongelijkheid, door verplichte tests, door gebrek aan vertrouwelijkheid en door discriminatie van bepaalde groepen.

Bijwerkingen

Ook medisch gezien werpt de methode vragen op. Antiretrovirale behandeling is een zwaar programma, dat het leven lang duurt en vervelende bijwerkingen kan geven. Zogenaamde eerstelijnsmedicijnen zijn minder giftig, maar bij resistentie moet een patiënt over op tweede- en derdelijnsmedicijnen, en die zijn veel giftiger en bovendien duur.
Hier moet meer onderzoek naar worden gedaan, vindt Kevin Moody van het Wereldwijde Netwerk van Mensen met Hiv/aids. “Het is extreem belangrijk dat de patiënt centraal staat in de zorg en weet heeft van de risico’s en kansen van de behandeling. Mensen willen zelf vaak niet getest worden. Daarom is een goede omgeving, waar ze worden beschermd tegen uitsluiting, essentieel.”
Volgens de WHO is 80 procent van mensen met hiv niet getest. Er zijn 33 miljoen mensen met hiv, waarvan tweederde in sub-Sahara Afrika. Daarvan heeft bijna tien miljoen antiretrovirale behandeling nodig. Slechts 2,9 miljoen mensen krijgen zo’n behandeling.
Volgens de auteurs van het artikel zou de methode in 2032 1,7 miljard dollar (1,3 miljard euro) per jaar kosten. Jaarlijks is er nu meer beschikbaar. “Dus in theorie zou het kunnen”, zegt Seth Berkley, president van het International AIDS Vaccine Initiative. “Maar praktisch gezien is het niet uit te voeren.”