‘Het nieuwe klimaatrapport is veel scherper en duidelijker’

Er is 95 procent zekerheid dat de mens de hoofdoorzaak is van de opwarming van de aarde sinds de jaren vijftig. Topwetenschappers van het internationaal panel rond klimaatsverandering (IPCC) verwachten dat de gemiddelde temperatuur tussen nu en 2100 met 0,3 tot 4,8 graden Celsius zal stijgen. Ook de zeespiegel zal tegen dan stijgen met 26 tot 82 centimeter. 

Veel meer zekerheid

MO* vroeg de mening van Philippe Huybrechts van de VUB over de voorstelling van het nieuwe klimaatrapport. ‘De uitgelekte versie in de media is toch anders dan de samenvatting die vandaag op de persconferentie gegeven werd’, verklaarde Huybrechts. ‘De formuleringen zijn ook veel scherper en duidelijker in vergelijking met vorige rapporten. Er is geen twijfel meer dat de mens verantwoordelijk is voor de opwarming van de aarde. Ook de voorspelling van het stijgende zeeniveau is opmerkelijk. Vroeger was er altijd onzekerheid omtrent het afsmelten van de poolkappen, maar in dit rapport is er een duidelijke reactie van het poolijs op de klimaatopwarming vastgesteld.’

Reactie op antiklimaatlobbies

De voorbije week leken de klimaatsceptici de wind in de zeilen te hebben. Volgens metingen van de Wereld Meteorologische Organisatie (WMO) was het afgelopen decennium minder warm, ondanks voortgaande uitstoot van broeikassen. Meer nog: er is zelfs sprake van een “pauzering van de opwarming van de aarde”. In de jaren tachtig en negentig van de vorige eeuw werd het iedere tien jaar 0,15 warmer. Sinds het begin van de eenentwintigste eeuw is dat slechts 0,05 graden. Cijfers waar klimaatsceptici gretig gebruik van maken om de opwarming van de aarde te minimaliseren.

Volgens Huybrechts is dit onzin. ‘Deze beweringen zijn niet relevant. Er is inderdaad sprake van een stagnering in het laatste decennium, maar op lange termijn is er een duidelijke stijging van de gemiddelde temperatuur. Bovendien vielen de tien warmste jaren ooit gemeten in de afgelopen tien jaar.’

Vanuit Amerikaanse, Britse en Australische media werd twijfel gezaaid over de opwarming van de aarde. Er was zelfs ruimte voor lichte euforie dat het klimaatprobleem van de baan zou zijn en te reduceren valt tot “natuurlijke fluctuaties”. Volgens Jean-Pascal van Ypersele, Belgisch professor klimatologie aan de UCL en vicevoorzitter van het VN-klimaatpanel is dit klinkklare nonsens. ‘Er is inderdaad sprake van schommelingen maar de wetten van de fysica kan de antiklimaalobbymachine niet veranderen. Stormen, overstromingen en grillig weer worden in de toekomst de norm.’ 

“Pauze in de klimaatopwarming”

Er is geen twijfel meer dat de mens verantwoordelijk is voor de opwarming van de aarde

Wat is de oorzaak van de stagnering van de opwarming? Het klimaatrapport van het IPCC verklaart de tijdelijke “pauze” door enkele diverse interactieve factoren zoals bijvoorbeeld warmteopslag in de diepzee, aërosolen in de atmosfeer en vermindering van het aantal uren zon. De natuurlijke variatie van ontelbare factoren op aarde lijkt de opwarming van de aarde even te verhullen.

Prof Thomas Stoker, medevoorzitter van de VN werkgroep, verzekerde de aanwezige pers deze middag dat de klimaatmodellen van IPCC bijna exacte gelijkenissen vertonen met de werkelijkheid over een lange periode. Hoe zit het dan met kortere periodes? Huybrechts benadrukt dat de klimaatmodellen geen weermodellen zijn.

‘Op korte termijn kunnen ze nooit significant zijn aangezien er te veel variabiliteit is in het weer. De stagnatie van de afgelopen tien jaar valt te verklaren door de natuurlijke variabiliteit van interactieve fysische factoren. Op langere termijn, vanaf ongeveer 30 jaar, geven de klimaatmodellen heel nauwkeurig de trends en statistieken weer. Sceptici misvormen bepaalde resultaten uit het rapport en missen de big picture.’

Innovatie in de toekomst

De persconferentie gaf een eerste samenvatting van het lijvige VN-klimaatrapport. Tot oktober 2014 zullen nog drie werkgroepen een samenvatting voorstellen.

Huybrechts wil dat klimaatonderzoek in de toekomst verder blijft inzetten op innovatie. ‘Klimaatmodellen verbeteren voortdurend door krachtigere, nauwkeurigere computers die zorgen voor een hogere resolutie. Nieuwe fysische processen worden voortdurend geïntroduceerd in de modellen’.

Het interactief betrekken van ijskappen in de klimaatmodellen lijkt volgens Huybrechts de volgende grote uitdaging. Ook het bestuderen van wolken en zonneschijn wordt een belangrijke agendapunt voor klimaatonderzoek. De toekomst voor klimaatonderzoek is rooskleurig met meer modernisering, nauwkeurigheid en duidelijkheid. De toekomst van onze planeet lijkt echter zwarter dan ooit.