Het leger kiest nog niet

Gistermiddag was Cairo onherkenbaar. Zwarte rook hing in de straten, en mensen gingen gedesoriënteerd over straat. Op het centrale Vrijheidsplein zaten groepjes mensen op uitgebrande auto’s terwijl tanks verdekt stonden opgesteld.

Maar na het middaguur zwelden de protesten weer aan. Algauw hadden vijftigduizend mensen zich verzameld op het Vrijheidsplein, en kwamen de demonstraties uit verschillende hoeken van de stad. De massa’s hadden het gemunt op het ministerie van binnenlandse zaken, verantwoordelijk voor de veiligheidsdiensten. Maar deze hadden zich verschanst in het ministerie en boden hevig verzet

Tanks kwamen tussenbeide om de mensen te beschermen, maar konden niet verhelpen dat er mensen geraakt werden door de schoten die uit het ministerie kwamen. Maar het aantal manifestanten nam niet af. Het Tahrirplein was de rest van de dag het toneel van een chaotisch samenzijn van tienduizenden mensen die scandeerden, discussieerden en foto’s maakten met mobiele telefoons. Tientallen mensen waren intussen op de tanks geklommen die beschilderd waren met leuzen tegen het regime.

Maar de slag om het ministerie sluimerde nog altijd voort op slechts enkele honderden meter van het plein. Zo nu en dan werden gewonden en doden uit de menigte getrokken en opgevangen in een provisorisch ingericht ziekenhuis in een steegje achter het plein.

Die middag had de nog altijd zittende president Hosni Mubarak Omar Suleiman benoemd tot vice-president. Maar het enige effect hiervan was een variatie in de leuzen en de spandoeken van de mensen. Naast “nee Mubarak” was nu ook “nee Suleiman” overal te horen. Klaarblijkelijk hebben de mensen even weinig vertrouwen in deze vertrouweling van de president die sinds 1993 aan het hoofd staat van de gehate veiligheidsdiensten.

Op het moment dat ik het centrale plein verliet, rond een uur of acht, waren er nog altijd duizenden mensen die vastberaden waren om er te blijven tot de volgende ochtend. Op de terugweg naar huis was de sfeer gespannen. Geruchten over gewapende groepen criminelen op zoek naar buit deden de ronde. Maar veel mensen verkeren in een soort overwinningsroes en maken voor het eerst in hun leven kennis met een leven dat niet gedomineerd wordt door een alom aanwezig staatsapparaat. Een man van in de dertig vertelde grijnzend dat hij in het centrum van de stad de hele dag hasj had gerookt.

Eenmaal thuis werd duidelijk waar de lokale macht nu werkelijk ligt. In elke wijk hebben bewoners barricades opgeworpen en zich georganiseerd in gewapende burgerwachten om zich tegen eventuele plunderaars te wapenen. Op elke hoek staat een groepje mannen bewapend met stokken, knuppels, messen, zwaarden en geweren. De sfeer is redelijk ontspannen, maar kan elk moment omslaan. Volgens de berichten worden de plunderaars aangestuurd door leden van de oude veiligheidsdiensten, de zogenaamde baltagiyya.

In een aantal gevallen zouden georganiseerde groepen zich met een gestolen ambulance een weg hebben gebaand naar woonwijken om daar de boel leeg te halen. Vandaar dat er meteen gereageerd werd toen een ambulance rond middernacht over de uitgestorven straten richting onze wijk kwam. Schreeuwen klonken van de barricades en van alle kanten kwamen mannen met hun wapens tevoorschijn. De ambulance keerde om.

Niemand weet wat er gaat gebeuren. Omdat de winkels gisteren overal vroeg dicht gingen, slaan de mensen nu massaal in. Iedereen rekent op het leger, maar het leger lijkt vooralsnog niet te kunnen of te willen kiezen tussen het regime of het volk.