Hardliners proberen cruciale verkiezingen in Iran te manipuleren

Beide verkiezingen zullen een grote impact hebben op de politieke toekomst van het land. De 86-koppige Assemblée van Deskundigen is bevoegd voor het kiezen en controleren van de Opperste Leider, nu ayatollah Ali Khamenei. Volgens de Iraanse wet heeft die de uiteindelijke macht over alle instellingen en burgers. Ayatollah Ali Khamenei heeft ook de bevoegdheid om de grondwet zelf te interpreteren. De huidige leden van het Assemblée verdedigen Khamenei door dik en dun. Indien er meer gematigde leden zouden verkozen worden, zou er kritiek kunnen komen op diens beleid.

Ook de gemeenteraadsverkiezingen zijn van groot belang. Conservatieven geloven dat de partij die Teheran controleert, ook de partij is die het parlement en de regering kan binnenrijven. Mohammad Khatami, de vorige president van Iran, had zijn overwinning te danken aan de steun van de burgemeester van Teheran, Gholahossein Karbaschi. Huidig president Mahmoed Ahmadinejad was zelf burgemeester van Teheran voordat hij tot president verkozen werd. De conservatieven hebben alleszins de macht gegrepen binnen de Raad der Veiligheid, die voor de helft is samengesteld uit parlementsleden. De andere helft heeft Ayatollah Ali Khamenei zelf benoemd. De raad heeft de bevoegdheid om kandidaten voor alle verkiezingen goed- of af te keuren.

“De komende verkiezingen kunnen een belangrijke impact hebben op het politieke landschap in Iran”, zegt de Iraanse onderzoeker van Human Rights Watch, Hadi Ghaemi. “Enerzijds willen de conservatieven hun overwinningen tijdens de parlementsverkiezingen van 2004 en de presidentsverkiezingen van 2005 verzilveren en hun macht verder versterken. Anderzijds zou de vervolging van activisten en burgerverenigingen onder Ahmadinejad tot stemmenverlies kunnen leiden”, zegt Ghaemi. “Dat zou de positie van Ahmadinejad verzwakken en het zou geïnterpreteerd worden als een teken van wantrouwen in zijn regering. Het zou ook aantonen dat de Iraniërs niet geloven dat het verkiezingsproces eerlijk verlopen is of een invloed heeft op hun dagelijks leven.”

De Iraanse regering doet amper moeite om haar invloed op de verkiezingen te verbergen. Verleden week nog werd de rechterhand van president Ahmadinejad - Mojtaba Samare, benoemd tot afgevaardigde van politieke zaken op het Ministerie van Binnenlandse Zaken. Samare moet nu toezicht houden op het verloop van de verkiezingen. Zijn benoeming wekt zorgen bij politieke activisten binnen en buiten Iran. Samare heeft ook nauwe banden met Ayatollah Mehbah, de mentor van Ahmadinejad, die als kandidaat opkomt voor de nationale Assemblée van Deskundigen en ambities heeft om de Assemblée te leiden.

“De conservatieven zijn vol vertrouwen over hun kansen in de Assemblée en in de gemeenteraadsverkiezingen”, zegt Karim Sadjapour, een Iraanse analist die voor de International Crisis Group werkt. “Er wordt een lage opkomst verwacht, en dat speelt meestal in de kaart van de conservatieven. De verkiezingen voor de Assemblée en de gemeenteraad wekken niet zo veel politieke hartstocht op bij de reformisten - jongeren en vrouwen. Dit in tegenstelling tot de presidentiële en parlementaire verkiezingen”, aldus Sadjapour. “De conservatieve hardliners staan wel klaar om vijftien tot twintig procent van het electoraat te mobiliseren.”

Ondanks hun overwinningen proberen de conservatieve groepen nog altijd burgerrechten en vrijheid van meningsuiting in te perken. “Ze zijn duidelijk niet zo zeker van hun stuk”, besluit Sadjapour. Een woordvoerder van de regering kondigde in juli bijvoorbeeld aan dat journalisten die kritiek uiten op het beleid, vervolgd zouden worden. Twee maanden later werd de belangrijkste hervormingsgezinde krant Shargh gesloten. Ook een kritisch tijdschrift moest eraan geloven. Shargh onderhield nauwe banden met de vroegere president Hashemi Rafsanjani, die herverkozen wil worden in de Assemblée.

In juli werd een prominente geleerde opgepakt; hij moest bekennen dat hij plannen had om de Islamitische republiek omver te gooien. Zelfs hervormingsgezinde parlementsleden zijn niet meer veilig. Ali Akbar Mosavi Khoieniha, die sinds 30 juli achter de tralies zit omdat hij protesteerde tegen discriminerende wetten voor vrouwen, bevestigde dat hij gemarteld was en in een isolatiecel werd opgesloten.

De intimidatie zou toegenomen zijn nadat Washington in april aankondigde 75 miljoen dollar vrij te maken voor kritische groepen in het land. Het kantoor van de meest prominente studentengroep van Iran werd opgedoekt, hun invloedrijke en populaire nieuwssite werd van het net geplukt.