Handelsakkoord VS-Oman blauwdruk voor vrijhandel in Midden-Oosten

Het handelsverdrag tussen de VS en Oman schaft meteen alle invoerrechten af voor de meeste consumptie- en productiegoederen. De overeenkomst voert ook een strenge bescherming in van intellectuele eigendomsrechten, een punt waar de VS veel belang aan hechten. Amerikaanse ondernemers hopen in Oman vooral olie- en gasinstallaties en de bijhorende diensten te verkopen. Ook de overige dienstensector en de producenten van transportmateriaal en industriegoederen kunnen in Oman zaken doen.

De Amerikaanse zakenwereld denkt dat handelsverdragen met kleine landen als Oman ook de echt interessante landen over de brug zullen helpen. Saudi-Arabië bijvoorbeeld, dat weer zwelgt in de oliedollars, of Egypte met zijn 75 miljoen inwoners. De US-Middle East Free Trade Coalition, een lobbygroep van meer dan 100 Amerikaanse bedrijven, dringt daarom aan op een zo snel mogelijke ratificering van het verdrag met Oman.

Een vrijhandelsverdrag tussen de VS en Marokko trad begin dit jaar in werking, en een gelijkaardige overeenkomst met Bahrein zal waarschijnlijk in maart actief worden. De VS hadden al vrijhandelsverdragen met Israël en Jordanië. In Irak, waar de invloed van de VS op het economisch beleid nog altijd groot is, heeft de regering ook beloofd de economie open te gooien.

Vrijdag verklaarde de Amerikaanse handelsvertegenwoordiger Robert Portman dat de Verenigde Arabische Emiraten waarschijnlijk het volgende land in het Midden-Oosten worden dat een vrijhandelsverdrag met de VS zal sluiten. Het is tot hiertoe het rijkste land dat onderhandelingen heeft aangevat. Bronnen in Egypte zeggen dat Caïro vermoedelijk dit jaar begint te onderhandelen.

Amerikaanse ondernemers zouden via vrijhandelsakkoorden met alle 22 Arabische landen toegang krijgen tot een markt van ongeveer 350 miljoen mensen. De handel tussen de VS en het Midden-Oosten kan 70 miljard dollar (57 miljard euro) per jaar waard worden, schatten ondernemersverbanden.

Politiek kan de MEFTA ook veel opleveren. De VS willen Israël in de MEFTA-constructie opnemen en het belangrijkste conflict in het Midden-Oosten door groeiende handelsstromen ontmijnen. De toenemende welvaart die de vrijhandel moet meebrengen, zou ook de voedingsbodem voor extremisten moeten wegnemen. President George W. Bush kondigde de MEFTA-plannen aan in mei 2003, als onderdeel van de Amerikaanse reactie op de aanslagen van 11 september 2001.

Critici hebben problemen met de manier waarop vrijhandelsverdragen in het Midden-Oosten tot stand komen. In Latijns-Amerika of Azië volgen burgerorganisaties en linkse politieke partijen de onderhandelingen argwanend; meestal geeft dat aanleiding tot protesten die de plaatselijke regering ertoe aanzetten meer op de belangen van de eigen bevolking te letten en harder te onderhandelen. Maar in het Midden-Oosten is het middenveld zwak en bestaat er geen parlementaire oppositie van betekenis.

Het vrijhandelsakkoord tussen Oman en de VS moet nog in beide landen geratificeerd worden. (PD)