Haïtiaanse boeren verbranden zaad Monsanto

Eerder deze maand verbrandden boeren uit Hinche, een dorp in de regio Plateau Central, uit protest op het dorpsplein een symbolische hoeveelheid hybride maïszaad dat door Monsanto gedoneerd was. Ze riepen boeren op om alle gedoneerde Monsanto-zaden te verbranden en eisten dat de overheid verdere distributie tegenhoudt. Met hybride zaden kunnen boeren hun zaaigoed niet meer vermeerderen en moeten ze elk jaar nieuwe zaden kopen.
De acties in Hinche werden opgezet door Mouvman Peyizan Papay, een regionale boerenbeweging die zegt 50.000 leden te hebben, en de nationale coalitie met zo’n 200.000 leden waartoe Mouvman Peyizan Papay behoort. Ondanks meningsverschillen tussen Haïtiaanse boerenorganisaties, deden diverse van de belangrijkste organisaties mee aan het protest.
“Zaden staan voor een soort recht op leven”, zegt boerenleider Chavannes Jean-Baptiste. “Daarom hebben we een probleem met Monsanto en andere multinationals die zaden verkopen. Zaad en water behoort tot het gezamenlijke erfgoed van de mensheid.”

Controverse

Sommige Haïtiaanse landbouwleiders en experts zetten vraagtekens bij de economische en sociale geschiktheid van het model van industriële landbouw, inclusief de import van hybride zaden, voor kleine Haïtiaanse boeren.
Haïti is het armste land op het westelijk halfrond. Drie kwart van de bevolking leeft van 2 dollar per dag of minder en 58 procent is ondervoed. De economie leunt sterk op de landbouw: twee derde van de Haïtiaanse bevolking is voor haar levensonderhoud afhankelijk van de landbouw. Maar de sector genereert slechts 28 procent van het bruto binnenlands product (bbp).
Volgens Volny Paultre, hoofdagronoom van de VN-landbouworganisatie FAO in Haïti, telt het land vooral kleine boeren. “De meeste boerenbedrijven hebben weinig geld en geen mogelijkheid krediet te krijgen”, zei hij in een recent interview. De meeste boeren gebruiken nauwelijks of geen technologie bij hun bedrijfsvoering.
Wat het land vooral nodig heeft, zijn hervormingen op het gebied van grondbezit en financiering voor de landbouw, zegt hij. Daarnaast pleit hij voor betere infrastructuur om de landbouw verder te ontwikkelen.
Hybride zaden worden niet veel gebruikt in Haïti, schrijft Monsanto in een blogbericht. Woordvoerder Darren Wallis van het bedrijf zegt echter dat hybride zaden zorgen voor een hogere opbrengst per plant en dat ze al decennialang gebruikt worden in de Dominicaanse Republiek, buurland van Haïti, en in het verleden ook in Haïti zelf.

Gifstoffen

De Haïtiaanse agronoom Bazelais Jean-Baptiste zegt dat de basis voor de Haïtiaanse voedselsoevereiniteit ligt bij de mogelijkheid voor boeren om zaden tijdens het ene groeiseizoen te bewaren en die het volgende seizoen te planten. “Bij de hybride zaden van Monsanto is dat niet mogelijk. De boeren worden gedwongen ieder jaar nieuwe zaden te kopen”, zegt hij.
Sommige zaden worden behandeld met chemische pesticiden en schimmelwerende middelen die als zeer giftig bekend staan bij het Amerikaanse Milieubeschermingsagentschap. Gezien het gebrek aan ervaring met bestrijdingsmiddelen en de laaggeletterdheid van veel Haïtiaanse boeren, kan dat een risico vormen voor boerengezinnen die ze gebruiken, zeggen critici.