Groene douaniers jagen op internationale milieuzondaars

Op Fiji, een eiland in de Stille Oceaan, werd in januari voor het eerst in de geschiedenis van het land een onderneming veroordeeld omdat ze illegaal CFK’s had ingevoerd en opgeslagen. CFK’s zijn verbindingen die de ozonlaag aantasten; geïndustrialiseerde landen mogen ze op enkele uitzonderingen na niet meer aanmaken of gebruiken. De rechtszaak kwam er net nadat douaniers van Fiji een opleiding van het Milieuprogramma van de VN (UNEP) hadden gevolgd over de smokkel in verboden chemicaliën.

De zaak bewijst dat ons project Groene Douane werkt, zegt de directeur van het programma, Rashenda Shende. Het UNEP lanceerde het initiatief in 2003 om douanediensten te helpen klaarstomen voor de ingewikkelde controles op de naleving van talrijke milieuverdragen. Grenspersoneel moet onder meer toezien dat transporten geen inbreuk vormen op het protocol van Montreal ter bescherming van de ozonlaag, de conventie van Basel over het transport van gevaarlijk afval en de conventie over de Internationale Handel in Bedreigde Dier- en Plantensoorten (CITES). Ook de handel in en het vervoer van bestrijdingsmiddelen en niet-afbreekbare organische stoffen is aan banden gelegd en moet dus in de gaten worden gehouden.

Het programma Groene Douane probeert ook de internationale samenwerking te bevorderen, zodat douanediensten die op stinkende transportzaakjes stoten, hun collega’s in het land van herkomst verwittigen. Die kunnen dan de herhaling van de milieuzonden tegengaan. Het UNEP leidt ook onderzoeksrechters en rechters op.

Volgens niet officiële schattingen was de illegale handel in gevaarlijke stoffen en bedreigde diersoorten in 2000 minstens 24 miljard euro waard.

De begroting van het programma Groene Douane bedraagt niet meer dan 1,5 miljoen euro voor de periode 2003-2007. Toch zijn er dit jaar op vijf plaatsen nieuwe workshops gepland: in Trinidad en Tobago, Georgië, Zuid-Afrika, Bhutan en Syrië.

Het UNEP leidt al enkele jaren grenspersoneel op voor controles in verband met specifieke verdragen - in Latijns-Amerika bijvoorbeeld voor de smokkel met CFK’s. Maar de ‘groene douaniers’ krijgen in één keer een kijk op alle relevante milieuafspraken. (PD)