Experts waarschuwen voor stagflatie

Latijns-Amerika stevent dit jaar af op een regionaal inflatiepercentage van 8,5 procent. Dat is een geruststelling na de 12,1 procent van vorig jaar, een breuk met de tendens van de laatste jaren die het Latijns-Amerikaanse inflatiepercentage onder de 10 procent op jaarbasis hield. Het gemiddelde inflatiecijfer van 8,5 procent verbergt wel veel extremen. Landen met een lage inflatie zijn naast Chili ook Peru (1,9 procent), El Salvador (2,6), Bolivia (3,3) Argentinië (3,6) en Mexico (4,0). Het land met de hoogste inflatie is Venezuela: 26,1 procent. Ook Brazilië en Uruguay scoren relatief slecht, met respectievelijk 11 en 10,8 procent.

In Chili is inflatie de focus van het monetaire beleid van de centrale bank. Die bepaalt de rentevoeten uitgaande van een verwachte jaarlijkse inflatie tussen 2 en 4 procent. In 2002 werd een comfortabele 2,8 procent opgetekend. Toen vorige maand de inflatie op jaarbasis in Chili terugviel tot één procent, verlaagde de bank de rentevoet van 2,75 naar 2,25 procent.

Niet genoeg voor José Ortiz, leider van de grootste vakbond CUT. Hij vindt dat de rentevoet gerust met een vol procentpunt kon worden verlaagd. Volgens hem zal het loonmatigingsbeleid van de regering leiden naar stagnatie. Een loonsverhoging zou de inflatie naar een meer traditionele 3,2 procent stuwen. Ook Carmen Espinoza, het hoofd van een onafhankelijke denktank, vindt dat het huidige beleid tekort schiet. Wie de Chileense economie grondig bestudeert, zegt ze, ziet dat de heropleving zo weer kan ombuigen in een neergaande lijn. De overheid berust te veel. Een van de fundamentele elementen bij het opstarten van een positieve economische cyclus is het aanwakkeren van de consumptie. Dat kan alleen via loonsverhogingen, stabiele jobs en tenslotte via overheidsinvesteringen.

Wat dat laatste betreft, waarschuwt Espinoza voor het bilaterale vrijhandelsverdrag met de Verenigde Staten dat op 1 januari in werking treedt. Espinoza vreest dat de Chileense regering nog weinig zal kunnen doen zonder te worden beschuldigd van oneerlijke concurrentie. Ze vreest vooral voor overheidsagentschappen die plattelandsontwikkelingsprojecten ondersteunen.

De door Ortiz en Espinoza gevreesde crisis tekent zich nog niet af. De groei van het Chileense BBP zal dit jaar waarschijnlijk 3,2 procent bereiken, tegenover 2,1 procent vorig jaar. Lage inflatie is niet onverenigbaar met groei van het BBP, legt Guillermo Patillo uit, een econoom van de universiteit van Santiago: “We kunnen in de nabije toekomst best een inflatie hebben van twee procent én een BBP-groei van 7 procent.” Patillo maakt zich over de prijsdalingen geen zorgen. Hij wijt ze aan externe factoren, vooral de val van de dollar.

Wie zich wel zorgen beginnen maken, zijn de exporteurs. De dollar heeft dit jaar tegenover de peso omgerekend 17 eurocent aan waarde verloren. In een bevraging zeiden 100 exportgerichte ondernemers dat zaken doen onmogelijk zou worden, als de dollar nog een paar eurocent zou dalen. Maar de Centrale Bank wuift het spookbeeld van bedrijfssluitingen weg met het argument dat de Chileense economie minder dan voordien afhankelijk is van de dollar. Er zijn nu meer opbrengsten in euro, yen en andere grote munteenheden.

Wat betekent dit alles voor de werknemers? Lidia González, 41 jaar oud, zegt dat ze de dalende inflatie heeft gemerkt, zowel in haar huishoudaankopen als in de afbetaling van haar huis. Tegelijk krijgt haar man geen loonsverhoging: zijn loon is geïndexeerd. We winnen aan de ene kant, maar verliezen aan de andere. Waarschijnlijk verliezen we meer dan we winnen.