"Europees handelsakkoord is funest voor goedkope medicijnen"

In Cambodja bijvoorbeeld, gebruiken 40.000 mensen met hiv medicijnen. Cambodja importeert meer dan 90 procent van die medicijnen uit India, zegt Heng Phin, programmamanager van het Netwerk voor Cambodjanen met Hiv/aids. “We kunnen zelf geen medicijnen produceren in Cambodja, dus dit zal grote gevolgen hebben voor mensen hier met hiv.”

Statistisch gezien boekte Cambodja in de afgelopen tien jaar aanzienlijk succes bij het terugbrengen van het aantal hiv-besmettingen. Ook kregen steeds meer mensen medicijnen.  

Het aantal besmettingen bij volwassenen daalde van 2 procent in 1998 tot 0,7 procent dit jaar, blijkt uit cijfers van de Nationale Aidsautoriteit (NAA). Het aantal mensen dat medicijnen krijgt, steeg in dezelfde periode explosief. In 2001 werden maar 71 patiënten behandeld, nu zijn dat er meer dan 40.000, grofweg 86 procent van de mensen die behandeling nodig hebben.

Dubbele standaarden

Dat zoveel meer mensen nu medicijnen krijgen, komt voor een belangrijk deel doordat gebruik gemaakt kan worden van goedkope, generieke medicijnen uit India. “In 2000 kostte de medicatie per persoon 7500 euro per jaar. Nu is dat nog maar 60 euro per persoon”, zegt Heng.
 
“Veel Cambodjanen moeten leven van minder dan een dollar per dag. Het is dus duidelijk dat we afhankelijk zijn van generieke medicijnen uit India. Als de kosten te hoog worden, kan de overheid deze medicijnen niet meer aanschaffen.”

De zorg van Cambodja over de handelsbesprekingen wordt gedeeld door anderen. Artsen zonder Grenzen zegt afhankelijk te zijn van goedkope, generieke medicatie voor de behandeling van patiënten in zo’n zestig landen. Tachtig procent van deze hiv-medicijnen komt uit India.

In een rapport van Oxfam International en Health Action International dat eind oktober verscheen, wordt de Europese Unie (EU) beschuldigd van “dubbele standaarden”. De EU wil de prijs van medicijnen verlagen voor Europese burgers, maar doet daarmee het tegenovergestelde voor mensen met hiv in ontwikkelingslanden.
 
“De EU wil een aantal maatregelen op het gebied van intellectueel eigendom doorvoeren waarmee de belangen van de farmaceutische industrie gediend worden. Tegelijkertijd wordt daarmee de mogelijkheid tot innovatie en toegang tot medicijnen in ontwikkelingslanden geschaad”, staat in het rapport.

Flexibiliteit

De EU stelt dat een potentiële handelsovereenkomst niet gericht zal zijn op de Indiase mogelijkheden om levensreddende medicijnen te exporteren. Dit jaar schreef Karel de Gucht, eurocommissaris voor Handel, aan Artsen zonder Grenzen dat de Europese Commissie “zich ervan wil verzekeren dat de armste landen in de wereld toegang hebben tot betaalbare medicijnen.”

Over de details van de patentwetgeving en exclusiviteit van data werd volgens hem nog onderhandeld, maar de Europese Commissie zou bereid zijn “de nodige flexibiliteit” op te brengen.  

Deze maand verklaarde Anand Grover, de speciale VN-rapporteur voor Recht op Gezondheid, dat het potentiële verdrag de productie van levensreddende medicijnen wel bedreigt. In de huidige vorm zal het verdrag ervoor zorgen dat de productie van generieke medicijnen in India “ernstig hinder” zal ondervinden, zei hij, op basis van gelekte conceptvoorstellen.