EU moet kappen met rampzalige vrijhandelsakkoorden

De huidige ideeën van de EU over die partnerschapsakkoorden dwingen de ontwikkelingslanden hun markten snel open te gooien voor Europese bedrijven. Daardoor komen in die landen banen, bedrijven, overheidsinkomsten en openbare diensten op het spel te staan, zeggen de Britse hulporganisatie Traidcraft en de in Kenia gevestigde ngo EcoNews Africa. De twee organisaties zijn lid van de ‘Stop EPA’-campagne die in oktober van vorig jaar werd gelanceerd.

De Economische Partnerschapsakkoorden verlenen vrije toegang tot de Europese markt aan 77 landen uit Afrika, de Cariben de Stille Oceaan (ACP), maar vergemakkelijken ook de Europese uitvoer naar die landen. De overeenkomsten, die per regio worden afgesloten, maken deel uit van het Verdrag van Cotonou, een overeenkomst over handel en hulp tussen de EU en de 77 landen. De EPA’s, die in de plaats komen van de oude handelsakkoorden van de EU met de ACP-landen, moeten rond zijn tegen 2007 en zullen uitgevoerd worden tussen 2008 en 2020.

De EU argumenteert dat de partnerschapsakkoorden de integratie van de ACP-landen in de wereldeconomie bevorderen, duurzame ontwikkeling in de hand werken en bijdragen tot armoedebestrijding. Het zijn geen klassieke vrijhandelsakkoorden waarbij beide zijden evenveel toegevingen doen, legde EU-commissaris Mandelson maandag uit. We willen de armste ACP-landen niet dwingen te liberaliseren. De akkoorden zijn ontwikkelingsinstrumenten die op termijn zullen leiden tot de groei van regionale markten en handel met de EU.

Maar de tegenstanders voeren aan dat het de EU is die zwaar aandringt op de EPA’s; de ACP-landen hebben er altijd grote bedenkingen bij gehad. Ze vinden dat de onderhandelingen tot hiertoe erg onevenwichtig waren: de EU heeft in elke fase haar zin gekregen. De ACP-landen zijn alleen aan de tafel blijven zitten omdat ze wel handel moeten voeren met de EU en omdat ze vrezen dat Europa de hulpkraan zal dichtdraaien als ze zich niet meegaand tonen.

Traidcraft en EcoNews Africa publiceerden gisteren (dinsdag) een rapport waaruit blijkt dat liberalisering in elk geval Kenia slecht bevalt. Volgens de auteurs heef het opengooien van de Keniaanse economie de voorbije jaren bedrijven in moeilijkheden gebracht en het aantal arme Kenianen doen stijgen van 11 tot 17 miljoen. Meer misdaad en prostitutie, meer schoolverlaters, een slechtere gezondheidszorg en zelfs zelfmoorden waren het gevolg.

De EPA-regels houden in dat Kenia zijn economie nog verder zou liberaliseren en dat veel Keniaanse producenten geconfronteerd zouden worden met bikkelharde concurrentie uit Europa. Volgens het rapport schat de Europese Commissie zelf dat Kenia viervijfde van zijn inkomsten uit invoerheffingen zou verliezen als het de invoer uit Europa niet langer zou belasten. Invoerheffingen zijn nu goed voor 12 procent van het overheidsinkomen in Kenia.

Traidcraft en EcoNews Africa vinden dat de EU het huidige concept van Economische Partnerschapsakkoorden beter meteen begraaft. Kansloos is die eis niet. De Britse regering heeft al kritiek geleverd op de aanpak van de Europese Commissie. De andere lidstaten moeten ophouden zich te verbergen achter de commissie, vindt Liz Dodd, adviseur handelspolitiek van Traidcraft. Ze moeten Mandelson een nieuw onderhandelingsmandaat geven waarin ontwikkeling voorop staat. De EU moet alternatieven uitwerken voor de EPA’s die de ontwikkelingslanden meer en niet minder kansen bieden dan nu het geval is.

Volgens Dodds kan de EU er samen met de ACP-landen aan werken dat de Wereldhandelsorganisatie (WHO) andere regels invoert voor regionale handelsakkoorden met ontwikkelingslanden. De huidige WHO-regeling dwong de Europese Unie om de gunstige handelsafspraken waarvan de ACP-landen nu genieten af te schaffen. (PD/MM)