Elke dag stikken 1000 dolfijnen en walvissen in visnetten

Dolfijnen, bruinvissen en walvissen zijn zoogdieren - ze moeten op tijd boven water komen om lucht te happen. Elke dag sterven nog steeds bijna 1.000 dieren per dag omdat ze verstrikt raken in visnetten. Dat is bijna één dier om de twee seconden, rekent WWF voor. Boosdoeners zijn de zogenaamde kieuwnetten, die met gewichten tot op de zeebodem hangen en met vlotters op zee drijven, zodat ze net een ware muur vormen. Vissen steken hun kop en kieuwdeksels door een netmaas en komen zo vast te zitten. Grote zeezoogdieren hebben het moeilijk om de netten te zien of te lokaliseren met hun sonarsysteem, zwemmen ertegen, raken in paniek en wikkelen zichzelf steeds strakker in het net.

Toch is bewezen dat eenvoudige en goedkope maatregelen veel verschil maken. In de Verenigde Staten voerde de visserij tussen 1993 en 2003 aangepaste vistechnieken in, waaronder lichtgevende of stijvere netten die de dieren beter kunnen waarnemen. Op tien jaar tijd brachten die het aantal dode dolfijnen, bruinvissen en walvissen terug met twee derde. Ook bij ons kan je al jarenlang dolfijnvriendelijke tonijn-in-blik kopen.

Maar in vele delen van de wereld worden die dolfijnvriendelijke vistechnieken niet toegepast, zegt het WWF. Een werkgroep van internationale dolfijnwetenschappers legde een lijst met negen soorten die de milieuorganisatie voorlegt aan internationale beleidsmakers en aan de Internationale Walviscommissie (IWC). Die commissie vergadert volgende week in Zuid-Korea. In de VS valt de publicatie van het rapport samen met het wetsvoorstel van de Californische senator Barbara Boxer om een fonds van 5 miljoen dollar per jaar op te richten om de ongewilde dood van zeezoogdieren en zeeschildpadden wereldwijd tegen te gaan.

De lijst wordt aangevoerd door de irrawaddydolfijn, een zeer merkwaardige dolfijnsoort met een afgeronde kop en een duidelijke nek die voorkomt in rivieren, meren en kustwateren. In Zuidoost-Azië zijn er nog maar een vijfhonderdtal van over, en ze worden niet alleen bedreigd door kieuwnetten, maar ook door netten gebruikt voor krabbenvangst. Kieuwnetten zijn ook een ernstige bedreiging voor 230 dolfijnen voor de zuidelijke kust van het Tanzaniaanse eiland Zanzibar, een onbekend aantal bruinvissen in de Zwarte Zee, en dolfijnensoorten in de Filipijnen, voor de kusten van Ghana en Togo, Peru en Argentinië, Uruguay en Brazilië.

Voor elke soort stelt de WWF-studie specifieke beschermingsmaatregelen voor. Voor de irrawaddydolfijn bijvoorbeeld raden ze vissers onder meer aan de dieren te waarschuwen door onder water twee ijzeren staven tegen elkaar te slaan, en beschermde zones in te stellen. Op sommige plaatsen zijn er wel wetten maar worden ze niet nageleefd en moeten internationale donoren investeren in het opzetten van milieuagentschappen. De studie suggereert ook dat toerisme een veelbelovend alternatief kan zijn: vissers of jagers kunnen bezoekers meenemen om walvissen en dolfijnen in het wild te bekijken, maar dan wel op een duurzame manier. (ADR/MM)