Een gemiste kans

Niettemin stellen we een aantal opvallende lacunes vast. In het vorige artikel wezen de schrijfsters er al op dat de conclusies van de Internationale Vrouwenconferentie van Beijing niet naar behoren zijn opgenomen in de MDs. Diezelfde vaststelling geldt ook voor de besluiten van de Internationale Conferentie voor Bevolking en Ontwikkeling (ICPD) die in 1994 plaatshad in Caïro. De kerndoelstellingen en engagementen van de Caïro-conferentie – die zich toespitsen op het invullen van de noden en de rechten inzake de seksuele en reproductieve gezondheid van vrouwen, mannen en jongeren – zijn evenmin rechtstreeks opgenomen in de Millenniumdoelstellingen.

Bepalende factor

De seksuele en reproductieve gezondheid is nochtans relevant voor heel wat MDs. Dat geldt eerst en vooral voor de doelstellingen die betrekking hebben op het verminderen van de kindersterfte, het verbeteren van de gezondheid van moeders en de strijd tegen hiv en aids, maar evenzeer voor de doelen die verwijzen naar de strijd tegen armoede en honger, het streven naar universeel basisonderwijs en het bevorderen van gendergelijkheid en empowerment of emancipatie van vrouwen. Ondanks het duidelijke verband met al die MDs wordt seksuele en reproductieve gezondheid nergens expliciet vermeld. Nemen we als voorbeeld het verband met armoede. Zoals algemeen bekend zijn gezondheidsdiensten moeilijk of niet bereikbaar voor arme, niet-geschoolde bevolkingsgroepen. Vrouwen vormen hierin veelal de meerderheid: zij zijn over het algemeen armer dan mannen en zijn vaak niet of in beperkte mate geschoold. Seksuele en reproductieve gezondheid is een bepalende factor voor het algemene welzijn van vrouwen. Uit onderzoek van de Wereldgezondheidsorganisatie blijkt immers dat meer dan twintig procent van alle gezondheidsproblemen waarmee vrouwen tussen 15 en 49 jaar te kampen hebben, verband houden met hun seksuele en reproductieve gezondheid.

In ontwikkelingslanden vormt een slechte seksuele en reproductieve gezondheid een groeiend probleem voor families en gemeenschappen in het algemeen. Dat leidt tot tal van economische en sociale problemen. Door de omvang van de aidsepidemie komen meer en meer gezinnen zonder broodwinner te zitten. Overlevende gezinsleden worden vaak aan hun lot overgelaten of opgevangen door grootouders, die zelf geen inkomen hebben of sukkelen met hun gezondheid. Moeders met een zwakke gezondheid, bijvoorbeeld als gevolg van zwangerschappen die elkaar te snel opvolgen of van een risicovolle bevalling zonder verplegend personeel, kunnen niet voor hun gezin zorgen en hebben geen inkomen. Zwangerschappen op jonge leeftijd en een gebrek aan opleiding dragen ook bij tot armoede, doordat jonge moeders voor hun kinderen moeten zorgen en te weinig vaardigheden hebben geleerd om werk te vinden. Uit onderzoek blijkt dat meisjes met een diploma van het secundair onderwijs minder snel een gezin stichten en ook minder, maar gezondere kinderen krijgen.


Kansen grijpen

In 2000 heeft men om allerlei redenen de kans laten liggen om seksuele en reproductieve gezondheid en rechten een prominente plaats te geven in de Millenniumdoelstellingen. Maar het is nog niet te laat. Het is nog mogelijk de bestaande MDs aan te passen. We denken daarbij in eerste instantie aan drie zaken. Allereerst moet er in MD 5 (de gezondheid van moeders verbeteren) een duidelijke verwijzing komen naar reproductieve gezondheid. Ten tweede moeten de streefdoelen onder MD 6 (strijd tegen hiv en aids, malaria en andere ziektes) een verwijzing bevatten naar seksuele gezondheid en ten slotte moeten indicatoren worden toegevoegd die verband houden met seksuele en reproductieve gezondheid, met specifiek een indicator voor de kerndoelstelling van de ICPD: universele toegang tot diensten voor seksuele en reproductieve gezondheid.

Literatuur

BOSMANS M. en TEMMERMAN M., Een recht en een noodzaak. Seksuele en reproductieve gezondheid, in: Iedereen Gezond. Toegang tot gezondheidszorg in de wereld, MO* noordzuid CAHIER 1/04

CROSSETTE B., Reproductive Health and the Millennium Development Goals: The Missing Link, onderzoek en analyse in opdracht van het bevolkingsprogramma van de William and Flora Hewlett Foundation, december 2004

SINDING S., Family Poverty: Poverty and Sexual and Reproductive Health and Rights: are the Millennium Development Goals the answer, in: Pro Familia Magazine, 2005

Lut Joris is coördinator van Sensoa Internationaal, een deelwerking van Sensoa, het Vlaams service- en expertisecentrum voor seksuele gezondheid en hiv. Sensoa Internationaal wil de nodige aandacht voor seksuele gezondheid, hiv en aids garanderen in het beleid en de programma’s voor ontwikkelingssamenwerking. Sensoa Internationaal ijvert ook voor een maximale opvolging van internationale akkoorden en het respect voor seksuele en reproductieve rechten van mensen wereldwijd.
lut.joris@sensoa.be