Eén Europees migratiebeleid

Die harmonisering is geen sinecure in het Europa van vandaag. De toegang tot de asielprocedures, de opvangsituatie, de rechten op nationale sociale beschermingsprogramma’s en de terugkeerrichtlijnen variëren enorm tussen de lidstaten. Die verdeeldheid vertaalt zich ook in de reacties op de ontwerptekst die de Europese Commissie voorlegde. Daarin wordt sterk de nadruk gelegd op solidariteit en lastenverdeling in Europa, door onder meer de interne en externe hervestiging van asielzoekers uit te breiden.
Behoudsgezinde stemmen in Europa vinden echter dat het huidige voorstel voor het Stockholmprogramma niet in efficiënte maatregelen voor het bestrijden van illegale immigratie en een strenger terugkeerbeleid voorziet. Er ligt te veel nadruk op de rechten van migranten, zoals toegang tot de Europese sociale zekerheid, klinkt het, en tegelijk te weinig nadruk op het stellen van voorwaarden –zoals respect voor Europese normen– aan integratie.
De Europese belangenorganisaties van vluchtelingen waarschuwen dan weer dat de Commissie te weinig ambitie toont in het wegwerken van de grote gaten in het Europese asielbeleid. De verschillen in het Europese opvang- en beschermingsbeleid zijn te groot, zegt ECRE, de Europese koepel van vluchtelingenorganisaties.
Het asielbeleid van alle de 27 Europese lidstaten moet voldoen aan de verplichtingen van het internationale recht betreffende vluchtelingen en mensenrechten. De Europese minimumnormen voor bescherming van vluchtelingen moeten dus omhoog, en ook moet de huidige Dublin-regulatie hervormd worden. Die leidt immers niet alleen tot ongelijke verdeling in Europa, maar ook tot de schending van mensenrechtenverdragen.
De Europese Commissie ziet ook een steeds belangrijker rol weggelegd voor het Europese grensagentschap Frontex voor het bewaken van de Europese buitengrenzen. Ook daar stellen ngo’s vragen bij. Tot nu toe viel Frontex vooral op door zijn harde uitdrijvingsaanpak, die te weinig bescherming biedt aan vluchtelingen die dat hard nodig hebben.
Ten slotte vragen de Europese vluchtelingenorganisaties om een beter afgestemd terugkeerbeleid. Nu is in sommige lidstaten een gedwongen terugkeerbeleid naar bijvoorbeeld landen als Irak van kracht. Andere landen wijzen geen Irakezen uit, maar laten hen zitten in een schijnstatuut dat hun geen wettelijke rechten geeft.