Drugshandel houdt conflict in Afghanistan gaande

In een nieuw rapport geeft het VN-bureau voor Drugs en Misdaad (UNODC) een overzicht van de vernietigende gevolgen van de negenhonderd ton Afghaanse opium en 375 ton heroïne op de volksgezondheid en veiligheid in landen langs de drugsroutes, tot in Europa, Rusland, India en China.
Het rapport “Crime and Insurgency: The transnational threat of Afghan opium”, concludeert dat de drugs een markt creëren van 65 miljard dollar, ongeveer 15 miljoen verslaafden bevoorraden en verantwoordelijk zijn voor tot 100.000 doden per jaar. Ze werken ook de verspreiding van hiv/aids in de hand en zijn een bron van inkomsten voor criminele groeperingen, rebellengroepen en terroristen.
“We hebben de globale gevolgen van de Afghaanse opiumhandel vastgelegd”, zegt UNODC-baas Antonio Maria Costa. “Sommige gevolgen zijn vernietigend maar te verwachten, andere gevolgen misschien verrassend. Ik dring er bij de vrienden van Afghanistan op aan dat ze erkennen dat die ongemakkelijke waarheden voor een groot deel het gevolg kunnen zijn van hun welwillende ontkenning.
Costa wijst erop dat er veel meer doden vallen in de consumerende landen dan dat er soldaten sneuvelen in Afghanistan zelf. In de Navo-landen alleen al is het aantal doden door een overdosis vijf maal hoger dan het totale aantal Navo-soldaten dat in de voorbije acht jaar in Afghanistan is omgekomen.

Anomalieën

De auteurs van het rapport hebben het over een aantal “anomalieën”. Zo is er een gigantische trafiek van opiaten, maar wordt er amper 2 procent in beslag genomen. Dat is voor een belangrijk deel het gevolg van de wetteloosheid en corruptie in Afghanistan. Ter vergelijking: in Colombia wordt ongeveer 36 procent in beslag genomen. “De grens tussen Afghanistan en Pakistan is uitgegroeid tot de grootste vrijhandelszone in alles wat illegaal is”, zegt Costa. “Drugs, maar ook wapens, explosieven, drugsgeld, zelfs mensen.”
Ook buiten Afghanistan wordt erg weinig onderschept. Iran onderschept ongeveer een vijfde, Pakistan 17 procent, Centraal-Aziatische staten amper 5 procent en Rusland 4 procent. EU-lidstaten scoren nog zwakker: Bulgarije, Griekenland of Roemenië nemen minder dan 2 procent in beslag van de heroïne die op hun grondgebied terechtkomt. In de hele wereld wordt amper een vijfde van de Afghaanse opiaten onderschept.
De waarde van de drugs verdubbelt bij elke grens die wordt overgestoken, zeggen de auteurs, en de kosten om de drugs tegen te houden stijgen even snel. “Het is dan ook veel efficiënter en goedkoper om de drugs al tegen te houden in Afghanistan”, zegt Costa, die pleit voor meer middelen in Afghanistan.

Taliban

Een anderde “anomalie” is de aanzienlijke stijging in drugsinkomsten voor de taliban. In de jaren negentig, toen de taliban aan de macht waren, verdienden ze 75 tot 100 miljoen dollar per jaar door een belasting op de opiumproductie. Sinds 2005 hebben de taliban en andere rebellengroepen 90 tot 160 miljoen dollar verdiend aan die belasting.
“De betrokkenheid van de taliban in de opiumhandel stelt hen in staat een oorlogsmachine te betalen die groter en technologisch complexer wordt”, zegt Costa. “Nieuwe kartels in en rond Afghanistan vertroebelen de grens tussen hebzucht en ideologie. Sommigen dragen een kostuum, anderen een tulband. Veel van de drugsbaronnen zijn bekend in Afghanistan en bij de buitenlandse inlichtingendiensten. Waarom zijn hun namen niet overgedragen aan de VN-Veiligheidsraad, zoals gevraagd werd in de resoluties 1735 en 1822? Dan zouden ze niet meer kunnen reizen en zouden hun bezittingen in beslag genomen worden.”

Centraal-Azië

Volgens de UNODC wordt de keerzijde van de drugshandel vaak uit het oog verloren. Er gaan immers niet alleen grote hoeveelheden drugs naar de consumerende landen, er gaat evenveel geld richting Afghanistan, en naar partijen zoals de Islamitische Beweging van Oezbekistan of de Islamitische Partij van Turkmenistan. “De ‘perfecte storm’ van drugs en terrorisme, die de Afghaans/Pakistaanse grens nu al jaren teistert, kan nu koers zetten naar Centraal-Azië”, zegt Costa. “Een groot deel van de regio kan te maken krijgen met terrorisme op grote schaal, waardoor de gigantische energievoorraden in het gedrang komen.”