Draagmoeders schokken Vietnamese goegemeente

Recente krantenberichten over een geval in Ho Chi Minh-stad hebben voor
ophef gezorgd in kringen van politici en academici. Journalisten van de
krant Nguoi Lao Dong kwamen op het spoor van Tran Thi Ngoc Hanh, een
onvruchtbare vrouw die 30 miljoen dong (1660 euro) betaalde om een jonge
vrouw een kind te laten krijgen van haar man. Hanh vertelde hoe ze via een
tussenpersoon terechtkwam bij Tham, een 25-jarige arbeidster uit Binh Dinh,
een arme provincie in het midden van het land. Tham ging ermee akkoord
zwanger te worden van de man van Hanh en het kind meteen na de geboorte aan
haar opdrachtgeefster af te staan. Naast de vaste vergoeding van 30 miljoen
dong de helft vooruit, de helft bij de geboorte zegde Hanh ook toe alle
nodige medische verzorging te betalen. Ze stelde ook een premie in het
vooruitzicht: als het een jongen werd, kreeg Tham nog eens 15 miljoen dong.
Het leek een betere oplossing dan een kind adopteren, verklaarde Hanh in de
krant. “De baby zou het bloed van mijn man hebben, en ons daardoor toch
dierbaarder zijn.”

De reacties in Vietnam variëren van ontzetting en afkeuring tot oproepen om
iets te veranderen aan de situatie van jonge arbeidsters die als
draagmoeders willen fungeren.

Volgens Le Thi Quy, het hoofd van het Centrum voor Seksuologie in de School
voor Sociale Wetenschappen in Hanoi, “tast de praktijk concepten als
liefde, huwelijk en moederschap aan”, en overtreden de betrokken vrouwen en
tussenpersonen ook de wet. Quy vindt draagmoeders “een soort vermomde
concubines of prostituees”. Volgens hem gaan ze twee keer over de schreef:
“door zich te prostitueren en door hun kind te verkopen.”

Andere deelnemers aan het debat vinden dat er rekening moet worden gehouden
met de omstandigheden waarin de draagmoeders leven. Volgens socioloog Le
Minh Tien ontsnappen jonge plattelandsvrouwen die in de steden werk vinden
aan de morele controle van hun families en de dorpsgemeenschap. Arbeidsters
verdienen bovendien weinig en kunnen snel op straat staan als de
conjunctuur tegenvalt, en dus is de verleiding groot om in te gaan op een
lucratief aanbod. Rijke mannen vinden in de industriezones ook makkelijk
een concubine die tegen een vaste vergoeding al hun wensen vervult.

Draagmoeders zijn een nieuw verschijnsel in Vietnam, maar de praktijk is
toch zeker al twee jaar oud. Tai, een taxichauffeur, vertelt dat hij twee
jaar geleden een vrouw hielp een ongewenst kind te verkopen aan een koppel
uit Ho Chi Minh-stad. De vrouw kreeg volgens Tai 40 miljoen dong (2210
euro). “Dat bracht arme arbeidsters uit een industriezone op een idee. Ze
vroegen me onvruchtbare koppels te vinden die voor hun kinderen zouden
betalen.” Tai zegt dat hij intussen minstens 30 onvruchtbare koppels heeft
geholpen.

De meeste draagmoeders hebben geen goede opleiding en hebben zware
geldzorgen de opdrachtgevers moeten niet veel schrik hebben dat de jonge
moeder zwaar zal tegenstribbelen om haar kind na de geboorte af te staan.
Wettelijk is de praktijk niet expliciet verboden, al vinden sommige experts
dat de wetten over het huwelijk en het gezin miskend worden.

Tran Thi Ngoc Hanh, de vrouw die met haar verhaal in de Nguoi Lao Dong de
discussie op gang bracht, moest ervaren dat kiezen voor een draagmoeder nog
een ander risico inhoudt. Haar man heeft haar verlaten en leeft nu samen
met Tham. Het nieuwe koppel is blij met hun jonge baby.