Douanedispuut tussen Servië en Kosovo

In een brief, gericht aan de betrokken EU-onderhandelaar, doen de Kosovaren hun beklag: ‘Vrachtwagens met goederen afkomstig uit Kosovo moesten rechtsomkeer maken aan de grens. De begeleidende documenten en stempels van de Kosovaarse douane werden niet aanvaard door Servië.’

‘Kosovo komt haar deel van de afspraak wel reeds na’, benadrukt de Kosovaarse minister van Handel Kusari Lila. ‘Meer dan 180 Servische trucks zijn sindsdien ons grondgebied binnengereden. Als de houding van Belgrado niet snel wijzigt, zal Kosovo haar grenzen opnieuw afsluiten’, dreigt Kusari Lila.

De Servische overheid reageert: ‘Alle import uit Kosovo is toegelaten, op voorwaarde dat alle formulieren in lijn zijn met de gesloten overeenkomst. Elke vrachtwagen met boorddocumenten die beschikken over de juiste stempel kan de Servische grens zonder probleem oversteken. Alle partijen hebben het ontwerp van deze zegel aanvaard. Wij van onze kant hebben geen enkel probleem met de implementatie van het akkoord.’

Kosovo: Servische provincie en Kosovaarse republiek

Dat bewuste compromis dateert van begin september. De plooien tussen beide landen leken gladgestreken nadat ze in Brussel na EU-bemiddeling een handelsakkoord sloten. Servië zou Kosovaarse vrachtgoederen niet langer tegenhouden aan de grens in ruil voor een kleine, maar zeer symbolische toegeving van Kosovaarse zijde. De goederen, evenals de bijhorende documenten, zouden voortaan geen enkele verwijzing bevatten naar de republiek Kosovo.

Concreet betekende dit dat Pristina zou afzien van het gebruik van staatsemblemen, vlaggen en zelfs van het woord ‘republiek’ op de goederen. Op die manier zouden de documenten voor de Servische douane verwijzen naar de provincie Kosovo, deel van het soevereine Servië, terwijl de Kosovaren ze konden interpreteren als referenties naar hun onafhankelijke staat.

Nervositeit aan de grens

Ondertussen stijgt de temperatuur aan de grens tussen Servië en haar voormalige provincie. De Navo is uiterst waakzaam nadat de Kosovaarse politie en douane in juli verjaagd werden van twee grensposten door gewapende Serviërs. De verwerping van het akkoord door een van beide partijen kan het geweld opnieuw doen toenemen.

‘De Navo staat paraat om in te grijpen’, verklaarde secretaris-generaal Rasmussen recent nog. ‘We hebben gedurende twaalf jaar de stabiliteit en veiligheid gevrijwaard en zullen niet toelaten dat onze inspanningen nu teniet worden gedaan.’ Op dit moment zijn zo’n 5.500 manschappen gestationeerd in het gebied.

Ook de Europese Unie volgt de ontwikkelingen op de voet. Ze heeft niet alleen een belangrijke bemiddelende rol in het conflict, maar buigt zich ook over mogelijk Servisch lidmaatschap van de Unie. Tot op heden lijkt het echter onwaarschijnlijk dat Servië op korte termijn in aanmerking komt voor de status van kandidaat-lid, zeker indien de relaties met Kosovo verder op de helling komen te staan.