Doorbraak vredesproces niet voor meteen - analyse

Tijdens gesprekken in de westelijke grensstad Nepalgunj presenteerden de regeringsonderhandelaars Prakash Chandra Lohani en Kamal Thapa zondag naar eigen zeggen een lange termijnoplossing voor de burgeroorlog. Ze legden een agenda voor die een verzoeningsconferentie, de vorming van een interim-regering en (op termijn) parlementaire verkiezingen bevat. Maar de maoïstische onderhandelaars Baburam Bhattarai en Krishna Bahadur Mahara lieten hun ongenoegen luid blijken. De politieke agenda van de regering voldoet niet, liet Bhattarai weten na afloop van de onderhandelingen, die nog geen uur duurden. Er worden enkele cosmetische ingrepen voorgesteld.

Bhattarai hekelde het feit dat het voorstel van de regering met geen woord rept over de voornaamste eis van de rebellen: de samenstelling van een representatief parlement dat een nieuwe grondwet uittekent om het Himalaya-koninkrijk om te vormen tot een republiek met een echt meerpartijensysteem. De Maoïsten brandden ook het regeringsvoorstel af om alle maoïstische wapens en munitie in te leveren. Dat is belachelijk, fulmineerde Bhattarai.

Ondanks de negatieve inschatting van de rebellen is het een succes dat er deze week überhaupt nog gesprekken plaatsvinden. Zondag betekende het startschot van een nieuwe onderhandelingsronde - de derde inmiddels sinds er in januari een staakt-het-vuren werd afgekondigd. Die derde ronde liet maar liefst vier maanden op zich wachten en vele waarnemers hadden de hoop al opgegeven. Vorige maand sneuvelde het vredesproces bijna toen de rebellen een ultimatum stelden. Ze eisten dat de regering een duidelijke politieke agenda voorlegde in plaats van te blijven zeuren over details.

Die agenda ligt nu voor, zegt politiek analist Deepak Thapa. Ik denk dat dit het maximum is dat de regering kon doen in de huidige omstandigheden. Het is nu aan de rebellen om een beetje flexibel te zijn en de gesprekken gaande te houden.

De Maoïsten zijn vooral verbolgen over het feit dat de regering weigert te praten over een nieuwe grondwet en hoogstens de huidige wil amenderen. Voor de rebellen zijn de problemen van Nepal terug te voeren tot de eenmaking van het land onder de huidige Sjah-dynastie aan het einde van de 18de eeuw. De machthebbers zouden geen oog hebben voor de belangen van de verschillende etnische, religieuze en linguïstische minderheden, en dat heeft een gigantische onderklasse doen ontstaan die geen politieke stem heeft.

De regering is het intussen eens met die analyse, maar vindt dat de politieke vertegenwoordiging ondergeschikt moet blijven aan het koningshuis, dat de eenheid van het land symboliseert. De Maoïsten eisen dat de koning verdwijnt; de achtergestelde groepen kunnen volgens Bhattarai enkel een politieke stem krijgen als ze zichzelf vertegenwoordigen in een meerpartijenstelsel.
Zolang de rebellen bij een nieuwe grondwet blijven en de regering weigert om daarover te praten, zal er weinig vooruitgang worden geboekt.