‘Doodstraffen tegen corruptie onvoldoende’

Eind vorige week werd topgangster Nam Cam - alias Truong Van Cam - samen met
vijf handlangers veroordeeld tot de kogel. Volgens Pham Luong Toan, een van
beide rechters in het proces, gebruikte het misdaadsyndicaat van Nam Cam
gevaarlijke wapens om het leven en het welzijn van onschuldige mensen te
bedreigen. Verder kocht hij belangrijke misdaadbestrijders om, waardoor
hij de rechtsstaat zwaar ondermijnde.

Het criminele palmares van Nam Cam oogt indrukwekkend: zijn strafblad zag
het licht in 1962, en werd na de Vietnamese hereniging van 1975 aangevuld
met de oprichting van goksyndicaten, illegale immigratie, afpersing en
poging tot moord. De advocaat van Nam Cam heeft al laten weten dat zijn
cliënt tegen de terdoodveroordeling in beroep zal gaan.

Voor de Vietnamese media en de bevolking is deze rechtszaak echter veel meer
dan een anti-maffia-proces. Met Nam Cam staat immers ook het corrupte
politionele en rechterlijke apparaat terecht, dat de maffiabaas tegen
betaling decennialang ongestraft zijn gang liet gaan. Tijdens het drie
maanden durende proces zijn duidelijke banden blootgelegd tussen de
georganiseerde misdaad en hoge functionarissen. Daardoor was de zaak-Nam Cam
ook de eerste test voor de Vietnamese regering die beloofd had corruptie en
machtsmisbruik hevig te zullen bestrijden.

De uitspraak van donderdag roept dan ook gemengde gevoelens op. De media en
een groot deel van de Vietnamese bevolking vrezen dat veel
verantwoordelijken de dans gewoon ontsprongen zijn, en dat het showproces
tegen Nam Cam vooral politieke motieven heeft. In vergelijking met de
strenge straffen voor Nam Cam en zijn kompanen komen de corrupte
functionarissen inderdaad heel goed weg: Pham Sy Chien, voormalig nationale
openbare aanklager, kreeg zes jaar; Tran Mai Hanh, directeur van de
Vietnamese staatsradio, moet tien jaar brommen. Beide mannen zijn prominente
leden van het Centraal Comité van de Communistische Partij, en lieten zich
betalen om Nam Cam te helpen. Voormalig minister van openbare veiligheid en
politiechef van Ho Chi Minh Stad, Bui Quoc Huy, kreeg vier jaar omdat hij
Nam Cam liet lopen.

Veel Vietnamezen vinden dat die corrupte hoge functionarissen een strenge
staf verdienen, zodat een duidelijk ethisch signaal wordt gegeven. Volgens
Nguyen Cong Khe, hoofdredacteur van de krant ‘Thanh ‘Nien, is het blijkbaar
wel gemakkelijk een maffiabaas te elimineren, maar zal het veel meer moeite
kosten de corruptie in de hoogste kringen te bannen.

Het proces tegen Nam Cam is in Vietnam ook historisch om
juridisch-technische redenen. De advocaten van de verdediging hebben voor
het eerst heel wat ruimte gekregen; normaal worden zij voortdurend door de
rechter onderbroken of gesnoerd. Verschillende advocaten hebben voor hun
cliënten een lichtere straf kunnen verkrijgen, waaruit blijkt dat een
dialoog mogelijk was. Zelfs de advocaat van Nam Cam Nguyen Dang Trung toont
zich blij met het proces: voor hem is het de start van een hervorming van
de procesgang, en daardoor een uitstekende kans voor het Vietnamese volk op
een betere rechtsbedeling.