Docufilm "War Made Easy" legt manipulatie VS-media bloot

In het beeldfragment in kwestie prijst Easton Jordan, een directeur bij de nieuwsdienst van CNN, de hoge graad van professionalisme van de gepensioneerde generaals die de nieuwszender inschakelde als experten voor en tijdens de oorlog in Irak. “Voor de oorlog ging ik zelf verschillende keren naar het Pentagon en sprak ik met belangrijke mensen”, zegt Jordan, “Uiteindelijk kregen we groen licht voor al onze generaals.”
De commentaar van Easton stemt tot nadenken voor iedereen die onafhankelijkheid als hoogste goed beschouwt in de journalistiek. Het is maar een van de vele voorbeelden van de dunne grens tussen informatie en propaganda in de 73 minuten durende film die Solomon samenstelde uit fragmenten van televisiejournaals, officiële persconferenties en archiefmateriaal.
Het eerste halfuur van “War Made Easy”, met de stem van Hollywoodacteur Sean Penn als voiceover, blijft misschien wat te lang stilstaan bij wat iedereen al weet over de leugens die voorafgingen aan de oorlog in Irak. Maar het geduld van de kijker wordt beloond met een vergelijking van propagandatechnieken uit het verleden en het heden, waaruit blijkt dat er tussen Vietnam en Irak niet zo heel veel is veranderd.
Wanneer de Amerikaanse president Bush zegt dat “De VS een stapje zullen terugzetten naarmate de Irakezen zelf hun lot in handen nemen”, doet dat denken aan de strategie van “Vietnamisering” die de president Nixon in 1969 voorstelde om een einde te maken aan de oorlog in Vietnam. In beide gevallen leidde de aanpak niet tot minder maar meer Amerikaans engagement in de oorlog.
“Een oorlog komt niet uit de lucht vallen. Er moet een fundament worden gelegd en de zaak wordt vaak gepleit door gebruik te maken van misleiding”, zegt Solomon zelf in een interview. De meeste grote mediahuizen in de VS, waaronder CNN en de New York Times, hebben intussen een mea culpa geslagen en gezegd dat ze kritischer over de oorlog hadden moeten berichten.
Dat neemt volgens Salomon niet weg dat de propagandamachine van president Bush erin is geslaagd de massamedia te misbruiken als een soort “echokamer” om de oorlog in Irak te verkopen aan het Amerikaanse publiek. Een voorbeeld is de interne nota waarin de toenmalige CNN-baas Walter Isaacson aan zijn reporters en nieuwslezers vraagt het publiek “er op tijd en stond aan te herinneren waarom ze naar deze oorlog zitten te kijken.” Bedoeld zijn verwijzingen naar de terroristische aanslagen van 11 september.
De Amerikaanse regering doet nog steeds haar best om de grens tussen propaganda en objectieve berichtgeving te doen vervagen, zegt Solomon. Zo huurde het Amerikaanse leger een decorontwerper uit Hollywood in om de ruimte voor persconferenties en officiële mededelingen zoveel mogelijk te doen lijken op een professionele nieuwstudio, compleet met hoogtechnologische vlakke televisieschermen. Alleen worden er nooit vragen gesteld en geldt wat de regering verkondigt als de waarheid.
“War Made Easy” is een productie van de Media Education Foundation, een niet-gouvernementele organisatie die programma’s maakt ter bevordering van de “kritische reflectie over de media en de inhoud die ze produceren.” Tot de adviseurs voor de documentaire behoren linkse academici als Cornell West en Noam Chomsky. Die laatste schreef onder meer “Manufacturing consent”, een boek over de manier waarop VS-media toegeven aan politieke druk om hun commerciële belangen te vrijwaren.