"Demografische bonus" ligt voor het grijpen

Zelfs in de laagste schattingen van de Verenigde Naties groeit de wereldbevolking tot 8 miljard mensen in 2042. Pas daarna zet een daling in. Volgens gematigde schattingen van de VN telt de wereldbevolking in 2050 9,2 miljard mensen. De hoge schatting komt uit op 10,5 miljard.

Het vertragen van de groei van de wereldbevolking betekent dat alle vrouwen die aan gezinsplanning willen doen, daar ook de informatie en middelen voor moeten krijgen. Zo’n 215 miljoen vrouwen, van wie 59 procent leeft in Afrika ten zuiden van de Sahara en het Indiase subcontinent, hebben die informatie en middelen niet.

Deze vrouwen en hun gezinnen representeren ongeveer een miljard van de armste bewoners van de aarde. Ongewenste zwangerschappen zijn voor hen een zware last.

Demografische bonus

Het VN-Bevolkingsfonds en het Amerikaanse Guttmacher Institute schatten dat met goede zorg en anticonceptie elk jaar 53 miljoen ongewenste zwangerschappen, 24 miljoen abortussen en 1,6 miljoen sterfgevallen onder zuigelingen voorkomen kunnen worden.

Los van de verstrekking van condooms om besmetting met hiv en andere seksueel overdraagbare ziekten te voorkomen, zou een wereldwijd gezinsplanningprogramma 14,5 miljard euro kosten.

Maar daar staan veel grotere besparingen tegenover. Kleinere gezinnen brengen belangrijke economische voordelen met zich mee. In Bangladesh hebben analisten berekend dat een overheidsuitgave van 43 euro om een ongewenste zwangerschap te voorkomen, 424 euro oplevert aan uitgespaarde uitgaven voor andere sociale diensten.

Het vertragen van de bevolkingsgroei brengt wat economen noemen een “demografische bonus” met zich mee. Als landen snel de overgang maken naar kleinere gezinnen, neemt de groei van het aantal kinderen dat zorg behoeft, relatief snel af ten opzichte van het aantal werkende mensen. Als de financiële last van grote gezinnen wegvalt, kunnen meer mensen aan armoede ontsnappen. Op nationaal niveau zorgt de demografische bonus voor besparingen en een toename van de investeringen, productiviteit en economische groei.

Werkloosheid

Japan, dat zijn bevolkingsgroei halveerde tussen 1951 en 1958, was een van de eerste landen die profiteerde van de demografische bonus. Zuid-Korea en Taiwan volgden. Ook China China, Thailand en Vietnam kregen hulp van een scherpe daling van de geboortecijfers.

Hoewel dit effect slechts een paar decennia blijft bestaan, is het doorgaans genoeg om een land naar het moderne tijdperk te lanceren. Afgezien van een paar olierijke landen, wist geen enkel ontwikkelingsland succesvol te moderniseren zonder de bevolkingsgroei te remmen.

Snelle bevolkingsgroei legt druk op land en watervoorraden. Vaak is er onvoldoende werk voor jongeren. Een groot aantal werkloze jongeren vergroot de kans op conflicten. Kortom, de kosten die de samenleving heeft als er niet aan gezinsplanning wordt gedaan, kunnen groter zijn dan een land zich kan veroorloven.

Iran

Het goede nieuws is dat regeringen de gezinsgrootte snel kunnen terugbrengen als ouders daar aan willen meewerken. Iran wist in slechts tien jaar tijd een recordbevolkingsgroei terug te brengen tot een van de laagste in de wereld.

Toen Ayatollah Khomeini in 1979 aan de macht kwam en de Islamitische Revolutie lanceerde, ontmantelde hij de gezinsplanningprogramma’s en promootte hij grote gezinnen. Tussen 1980 en 1988, tijdens de oorlog met Irak, wilde Khomeini meer soldaten voor de islam. Zijn doel was een leger van 20 miljoen mensen.

De vruchtbaarheidscijfers klommen, waardoor de jaarlijkse bevolkingsgroei in Iran steeg naar een piek van 4,2 procent aan het begin van de jaren tachtig. Een niveau dat dicht bij het biologische maximum zat. De enorme groei begon echter een zware last te vormen voor de economie en het milieu. De Iraanse leiders realiseerden zich dat overbevolking, milieuschade en werkloosheid de toekomst van het land ondermijnden.

In 1989 voerde de regering het gezinsplanningprogramma opnieuw in. In mei 1993 werd een nationale gezinsplanningswet aangenomen. Diverse ministeries, inclusief Onderwijs, Cultuur en Gezondheidszorg, werden gemobiliseerd om kleine gezinnen aan te moedigen. Ook religieuze leiders werden betrokken bij de kruistocht voor kleinere gezinnen.

Het gemiddelde aantal kinderen in Iraanse gezinnen daalde in korte tijd van zeven naar minder dan drie. Tussen 1987 en 1994 wist Iran zijn bevolkingsgroei te halveren.