Defensie-uitgaven gaan ten koste van sociale ontwikkeling (VN)

Uit het onderzoek blijkt dat de internationale gemeenschap nauwelijks of geen vooruitgang heeft geboekt op de tien punten van het actieplan dat in 1995 werd aangenomen op de Wereldtop voor Sociale Ontwikkeling (WSSD) in Kopenhagen. De studie noemt de hernieuwde nationale en internationale aandacht voor veiligheidskwesties verontrustend. De focus op de strijd tegen internationaal geweld doet volgens het onderzoek een aanslag op het geld en de aandacht voor ontwikkeling.

Tussen begin 1993 en 1998 daalden de wereldwijde defensie-uitgaven jaarlijks. In 1990 bedroegen ze 762 miljard dollar, in 1998 nog 690 miljard. Vanaf 1998 zette weer een stijging in. In 2002 waren de defensie-uitgaven met 784 miljard dollar weer hoger dan in 1993. In 2003 werd de recordhoogte van 900 miljard dollar bereikt en naar schatting is vorig jaar 950 miljard uitgegeven. Als de deze trend doorzet, wordt dit jaar de grens van een biljoen bereikt.

Tegelijkertijd steeg in 2003 de wereldwijde werkloosheid naar recordhoogte. 186 miljoen mensen (6,2 procent van de actieve bevolking) waren werkloos. Tien jaar eerder waren dat er 140 miljoen. Hoewel er op het gebied van sociale integratie enige vooruitgang is geboekt, gingen tegelijkertijd afschuwelijke en tragische gebeurtenissen als etnische zuiveringen, genocide en gewapende conflicten gewoon door, constateert het rapport.

Een van de weinige positieve constateringen is dat het aantal mensen dat in extreme armoede leeft, afnam van 30 procent in 1990 tot 21 procent in 2001. Hoewel de situatie in de meeste regio’s verbeterd is, stagneerde de ontwikkeling in Afrika bezuiden de Sahara. In West-Azië nam de armoede zelfs toe.

Geld uit sociale programma’s overhevelen naar militaire doeleinden is volgens Dan Plesch, onderzoeker aan de faculteit politicologie en sociologie van de Universiteit van Londen, een terugkeer naar een barbaarse politiek die de lessen van de twintigste eeuw negeert. Elke dollar die besteed wordt aan het voorkomen van sociale onrust, kan een miljoen dollar aan oorlogsuitgaven voorkomen.

Niemand had verwacht dat we na de Koude Oorlog de wapenbeheersing weer zouden loslaten en dat we zouden vergeten dat de strijd tegen terrorisme en burgeroorlogen voor 95 procent afhankelijk is van investeringen in sociale programma’s, zegt Plesch, auteur van het veelgeprezen boek Beauty Queen’s Guide to World Peace.

De cijfers uit het VN-rapport laten een schril contrast zien met de uitgaven voor ontwikkelingshulp. Uit berekeningen blijkt dat de Millenniumdoelstellingen in 2015 gehaald kunnen worden als per jaar vijftig miljard dollar extra aan officiële ontwikkelingshulp (ODA) wordt uitgegeven en als dat niveau gehandhaafd wordt. Die vijftig miljard is maar ongeveer 5 procent van het totale budget voor militaire uitgaven.

De Millenniumdoelstellingen omvatten een vermindering van honger en armoede met 50 procent, wereldwijd basisonderwijs voor iedereen, verlaging van het sterftepercentage onder kinderen met tweederde, verlaging van het percentage moeders dat overlijdt bij de bevalling met driekwart, gelijke rechten voor beide geslachten, een duurzaam milieubeleid en voortgaande mondiale ontwikkelingssamenwerking.

Tijdens een topontmoeting in september 2000, beloofden 189 wereldleiders zich ervoor in te zullen zetten die doelen tegen 2015 te halen. Tot nu toe heeft de uitvoering van die plannen sterk geleund op extra ontwikkelingsgeld van Westerse donors. In september van dit jaar staat een tweede topontmoeting gepland in New York. Daar worden de resultaten van de afgelopen jaren geëvalueerd en wordt de ontwikkelingsagenda voor de komende tien jaar bepaald.

Werner Fornos, voorzitter van het Population Institute in Washington, noemt het een schande dat de wereldwijde uitgaven voor defensie en de strijd tegen het terrorisme bijna twintig keer zo hoog zijn als de uitgaven voor economische en sociale ontwikkeling. Evenwichtige bevolkingsgroei, duurzame ontwikkeling en het bestrijden van armoede zijn volgens hem van groot belang voor de wereldwijde veiligheid.

Momenteel telt de wereld 6,4 miljard mensen. In de armste landen zal de bevolking naar verwachting de komende vijftig jaar nog eens met 2,6 miljard mensen groeien. (JS/PD)