De Japanse vrouw: van kantoorbloempje tot economische tijgerin

Ik denk er zelfs niet aan te trouwen, zegt Akemi Ozaki, een energieke Japanse vrijgezellin van 37 die in Tokio haar eigen beauty- en haarkapsalon uitbaat. Ik ben te druk bezig met mijn werk en met mijn eigen leven. Akemi werkt vaak tot na middernacht. Haar cliënteel bestaat meestal uit jonge werkende vrouwen met vaak leidinggevende functies, die na de kantooruren graag langskomen voor een ontspannende haar- of gezichtsverzorging. Veel bedrijven uit de sector van de consumptiegoederen werven vrouwen aan omdat zij beter dan mannen voeling zouden hebben met de klant.

In het boek Niet-parasitaire alleenstaande vrouwen schetst de auteur Kiyo Yamamoto de levens van vrouwelijke singles die niet willen trouwen omdat ze anders hun onafhankelijkheid verliezen. Alleenstaande en ambitieuze vrouwen in Japan hebben een goedbetaalde baan, gaan losse relaties met mannen aan en amuseren zichzelf. Hun doel is te leven voor zichzelf, schrijft Yamamoto.

Vroeger stonden Japanse vrouwen bekend als kantoorbloempjes. Ze werden in het zakenleven geduld om mannen te vermaken. Nu zijn ze onmisbaar geworden, zegt Mitsuko Yamaguchi, de woordvoerster van één van Japans oudste feministische organisaties, de Ishikawa Fusae Memorial.

Volgens de statistieken maken ongetrouwde vrouwen tussen twintig en veertig jaar tot 40 procent uit van de bevolking in de grote steden. Het consumptieaandeel van Japanners beneden de vijftig jaar is gestegen van 35 procent tot 52,6 procent tussen oktober 2003 en oktober 2004. Jonge Japanse vrouwen zijn bijzonder actief geworden op de vastgoedmarkt, de markt van de kleine wagens en de aandelenmarkt. Die laatste twee zijn sleutelsectoren voor de Japanse economie.

Bijna drievierde van de verkochte appartementen gaat tegenwoordig naar ongetrouwde vrouwen. Tien jaar geleden vormden getrouwde mannen daar nog de grootste groep. Vrouwen zijn ook goed voor de verkoop van 67 procent van de auto’s rond de 10.000 euro. Liefst 33,9 procent van de vrouwen tussen twintig en negenendertig koopt aandelen.

De toegenomen koopkracht van de vrouwelijke singles is volgens de gerespecteerde economist Nobuyuki Saji toe te schrijven aan een hervormde manier van verloning. Werkgevers hechten meer belang dan vroeger aan reële prestaties dan aan de anciënniteit. De inkomens van jonge mensen zijn de laatste twee jaar fors toegenomen. Volgens de economist is de toegenomen koopkracht van jonge vrouwen naast de vermindering van de bankschulden en de toename van de productiviteit de motor die de Japanse economie uit de recessie helpt.

Hidehiko Yanagisawa, een analist van het toonaangevende Hakuhodo-onderzoeksbureau, wijst erop dat steeds meer jonge vrouwen decision makers zijn geworden, zelfs nadat ze een man huwen. Een heel verschil met de oudere generatie waar de man en niet de vrouw besliste over de grote aankopen.

Bedrijven zien heel wat potentieel in die nieuwe markt van vrouwelijke decision makers, zegt Yanagisawa. Dat laatste zou blijken uit de groeicijfers van de dienstensector. Die ging de voorbije jaren in Japan telkens met een drietal procent vooruit. (BL/ADR)