Dam zorgt voor ruzie tussen Argentinië en Brazilië

“Ik hoop dat we een beweging kunnen creëren om de nieuwe dam te blokkeren”, zegt het Argentijnse parlementslid Timoteo Llera, de voormalige burgemeester van de noordoostelijke stad Puerto Iguazú. Llera diende een parlementaire vraag in bij het ministerie van Buitenlandse Zaken omtrent de Braziliaanse dam die negentig kilometer ten noorden van de majestueuze Iguazú watervallen gepland is. De watervallen worden gedeeld door beide landen. 

“Brazilië doet gewoon wat het wil met de Iguazú rivier, en verandert het debiet soms drastisch op enkele uren tijd. Maar de Iguazú watervallen zijn al werelderfgoed sinds 1984, en als ze zonder water komen te zitten, zal dat tot een internationaal dispuut leiden”, zegt het parlementslid. Hij riep de toeristische sector in beide landen op om zich te verzetten tegen de komst van de dam. 

De geplande dam zou al de zesde op de rivier worden en een belangrijke impact hebben op het debiet en op de biodiversiteit langs de over, zegt Llera. “We hebben een akkoord nodig over het gedeelde gebruik van de rivier, omdat de hele regio afhankelijk is van de toeristen die de watervallen vanuit Argentinië en Brazilië bezoeken. 

De enorme watervallen zijn op sommige plaatsen tachtig meter hoog en de grootste ter wereld wat betreft het volume water dat per seconde naar beneden dondert. De watervallen liggen in het Iguazú Nationale Park, dat het meest populaire is van de 28 ARgentijnse parken. De rivier zelf vormt meer dan honderd kilometer lang de grens tussen Argentinië en Brazilië. 

Woelig water

Volgens Daniel Costras, hoofd van het Iguazú Park, hebben de vijf dammen op de Iguazú nu al een desastreus gevolg voor het milieu. “Elke keer als ze een van de sluizen in de dammen in Brazilië openzetten of sluiten, stijgt of daalt het waterniveau”, zegt hij. “Dat heeft gevolgen voor de biodiversiteit langs de oevers, die constant vochtige omstandigheden nodig heeft.” 

Vroeger waren er ook schommelingen, maar die varieerden naargelang de neerslag en duidelijk afgebakende seizoenen. Nu gebeuren de veranderingen meer abrupt, zegt hij. “In één dag kan het niveau een halve meter dalen of stijgen”.

Het Argentijnse ministerie van Buitenlandse Zaken gaat ervan uit dat het project nog niet definitief goedgekeurd is in Brazilië. Ondersecretaris voor Latijns-Amerikaans beleid Agustín Colombo benadrukte deze maand nog dat het project nog maar in een beginfase verkeert, en dat hij van Brazilië vernomen had dat er nog niets definitef beslist was. Maar hij voegde daaraan toe dat er geen verdrag is dat grote infrastructuurwerken langs de rivier regelt en dat Brazilië dus niet tegengehouden kan worden als het nieuwe dammen op zijn grondgebied wil bouwen. 

Volgens milieuverenigingen wijst de zaak nog maar eens op de nood aan coördinatie tussen landen wat betreft infrastructuurwerken die een regionale impact hebben. Een gelijkaardig conflict tussen Argentinië en Uruguay over een papierfabriek op de grens tussen de beide landen sleept al vier jaar aan en raakte helemaal tot in het Internationaal Gerechtshof in de Den Haag. 

“Waterbeheer in gedeelde waterlopen zal een van de grote uitdagingen van deze eeuw worden”, zegt Jorge Cappato van de milieuvereniging Fundación Proteger. Hij herinnert eraan dat de Iguazú watervallen in 2006 vrijwel droog kwamen te staan nadat de sluizen in de vijf Braziliaanse dammen gesloten worden om water op te slaan in een periode van droogte. Cappato pleit voor een regionaal beheersplan om de economische en sociale impact te beperken langsheen de Iguazú, maar ook langs de rivieren de Paraná en Uruguay.