Daklozen opnieuw voorwerp van brutale aanvallen

Tien mensen die de nacht doorbrachten in de buurt van de kathedraal van Sao Paulo werden donderdagochtend brutaal aangevallen. Vijf onder hen stierven aan de gevolgen van slagen die werden aangebracht met een bot voorwerp. Tussen zaterdag en zondag werden in dezelfde buurt nog vijf andere daklozen aangevallen, waarbij één om het leven kwam. De politie zoekt de mogelijke daders bij drugsbendes en in extreem-rechtse kringen. Het parlement heeft een onderzoek ingesteld naar de moorden.

Onder de naar schatting 11.000 daklozen in de stad heerst behoorlijk wat ongerustheid. Het aantal daklozen die bij de daklozencentra opdaagt, is met een kwart gestegen, zegt Hedwige Knist, de coördinator van Pastoral do Povo da Rua, een katholieke groep die opvang biedt.

Sao Paulo, de op één na grootste stad in de wereld, heeft 36 opvangtehuizen met in totaal 6.000 bedden, maar dat is minder dan het aantal mensen zonder dak boven hun hoofd. Volgens de daklozenorganisatie van Knist stijgt het aantal daklozen de laatste jaren snel. In oktober 2000 telde de stad er 8.700, maar door de verpaupering was hun aantal vorig jaar in oktober al gestegen tot 10.400. Het is wel zo dat veel mensen slapen liever niet in de opvangtehuizen slapen, om niet in aanraking te komen met de avondklok, de vaste uren, het alcoholverbod en andere regels, zegt Knist.

Veel van de daklozen in het Sao Paulo zijn afkomstig uit het verarmde noordoosten van het land, de belangrijkste bron van interne migratie in Brazilië. Er zijn aanwijzingen dat de daders een sociale zuiveringsactie wilden uitvoeren. Het is duidelijk dat de moorden het werk zijn van een georganiseerde bende, zegt Pedro Montenegro, de ombudsman van het Nationaal Secretariaat voor de Mensenrechten, dat meewerkt aan het onderzoek.

Het is niet de eerste keer dat Braziliaanse daklozen het slachtoffer worden van brutaal geweld. Het vreselijkste voorval was misschien de moord in 1993 op acht straatkinderen bij de kathedraal van Candelaria in Rio de Janeiro. De zaak kreeg veel weerklank omdat de daders agenten waren. Ook de moord op de indianenleider Galdino Jesus dos Santos in Brasilia in 1997 haalde de voorpagina’s. Een groep jongemannen goot een bus benzine uit over de man, die wegens omstandigheden de nacht doorbracht in een bushok, en stak hem in brand. Minder spectaculaire moorden halen zelden het nieuws. De slachting van afgelopen week in Sao Paulo lokt wel veel reactie uit. Dat heeft onder meer te maken met het feit dat er lokale verkiezingen op komst zijn.

In de zuidelijke havenstad Porto Alegre bestaat de vrees dat de aanvallen extreemrechtse groepen zullen inspireren tot aanvallen tegen daklozen. We hebben hier niet de georganiseerde groepen zoals in Sao Paulo, zegt Clarina Glock, een journaliste die de redactie van de daklozenkrant Boca de rua coördineert. Maar er zijn groepen van skinheads die wel eens moed zouden kunnen scheppen als de daders niet gevat worden. (MM/ADR)