Cubaanse vrouwen maken zich zorgen over hun pensioen

De vrouwen die vandaag met pensioen gaan – de pensioenleeftijd in Cuba is 60 voor vrouwen en 65 voor mannen –  zijn de kinderen van de zogeheten “revolutie binnen de Revolutie”, zoals de vrouwemancipatie in Cuba sinds 1959 werd aangeduid.

Hun situatie is er wel op vooruitgegaan, zo kregen ze massaal onderwijs, maar de achterstand op mannen blijft groot. Nu die vrouwen met pensioen gaan, vragen ze aandacht voor hun bijzondere situatie.

Voor anderen zorgen

Hun inkomen is te beperkt, zeggen ze. Als ze al een inkomen hebben, want vaak hebben ze hun hele leven als huisvrouw gewerkt en komen ze daardoor niet voor een pensioen in aanmerking.

Bovendien moeten ze ook nog eens voor het huishouden blijven zorgen, en zieken en kinderen verzorgen. Niet zelden komen daar ook hun kleinkinderen bij; veel jongeren zijn geëmigreerd en lieten de zorg voor hun kinderen aan hun ouders over.

“Vrouwen leven langer, maar zijn vaker ziek, een gevolg van een lagere levenskwaliteit”, zegt demografe Sonia Catasus. “Die wordt beïnvloed door zaken die met de ondergeschikte positie van de vrouw hebben te maken.”

Oudste bevolking ter wereld

In weinig landen ter wereld is de vergrijzing zo sterk als in Cuba. Het VN-Bevolkingsfonds berekende vorig jaar dat een kwart van de Latijns-Amerikaanse bevolking ouder dan zestig zal zijn in 2050. In Cuba is die tendens zeer uitgesproken: daar zal tegen 2050 38 procent van de bevolking ouder zijn dan zestig. Cuba staat daarmee op de elfde plaats van de landen met de oudste bevolking ter wereld.

Dat plaatst de Cubaanse economie, die al meer dan twintig jaar uit een diepe crisis tracht te geraken, voor een enorme uitdaging. Maar aangezien vrouwen langer leven dan mannen, vervrouwelijkt die vergrijzing ook, zegt Catasus.

Uit onderzoek van de Economische Commissie voor Latijns-Amerika en de Caraïben blijkt dat vrouwen ouder dan zestien nu al 10,7 procent van de totale Latijns-Amerikaanse bevolking vormen; bij mannen is dat 9 procent. Bovendien zijn drie op tien Latijns-Amerikaanse vrouwen ouder dan 75.

Meditatie

“Vrouwen zijn opgevoed om de familie en anderen te ondersteunen. Door de huidige veranderingen zijn veel oudere vrouwen bezorgd over hun eigen situatie”, zegt Juan Dávila, organisator van een jaarlijkse bijeenkomst rond meditatie in Havana, waar meer dan duizend  mensen op afkomen, vooral gepensioneerde vrouwen. “Ik denk dat meditatie hen helpt zichzelf terug te vinden, bovendien verbetert het hun gezondheid.”

“Het is voor ons zeer belangrijk om regelmatig buiten te komen want het huishouden slorpt veel van onze energie op”, zegt de 67-jarige Caridad Pegudo, een van de deelnemers aan de bijeenkomst. “Door sociaal actief te blijven, word je minder ziek en leer je nieuwe zaken kennen.”