Cuba zet eerste stap naar softwaresoevereiniteit

In 2008 krijgen de Cubaanse professoren en het computerpersoneel de nodige bijscholing en in 2009 wordt GNU/Linux op grote schaal geïnstalleerd op alle computers in het land. Het besturingssysteem heeft een open broncode waardoor het gratis kan worden geïnstalleerd en gebruikers het kunnen aanpassen aan hun behoeften. De kern van het systeem werd in 1991 ontwikkeld door de Finse programmeur Linus Torvalds.
“Het is een project op lange termijn”, zegt de 27-jarige wiskundeprofessor Yudivián Almeida, die de overschakeling coördineert. “We proberen bruuske veranderingen en eventuele conflicten zoveel mogelijk te vermijden.” In een eerste fase is de internetbrowser van Microsoft, Internet Explorer, al vervangen door Mozilla of Firefox. Intussen zijn ook opleidingen gestart om mensen te leren werken met OpenOffice, het patentloze alternatief voor het bureaupakket van Microsoft.

Interne weerstand

Het was niet gemakkelijk om het project erdoor te krijgen, zegt Almeida. Aan de Universiteit van Havana wegen sociale wetenschappen traditioneel zwaarder door dan informatie- en communicatietechnologie. “De meeste weerstand kwam van de professoren, die een zekere expertise hebben opgebouwd in het gebruik van gepatenteerde software.”
Volgens de computerspecialist mag je evenwel niet alleen kijken naar gebruiksgemak, maar moet je ook rekening houden met technologische soevereiniteit. De overgrote meerderheid van de Windowskopieën op de naar schatting 380.000 computers in Cuba zijn illegaal, omwille van de veertig jaar oude boycot van de VS tegenover de socialistische eilandstaat.
Mochten de betrekkingen ooit genormaliseerd raken, dreigt Cuba een fortuin aan gebruiksrechten te moeten gaan betalen. Het gebruik van open software, die wordt gedragen door een gemeenschap van gebruikers, draagt bovendien toe tot de sociale verspreiding van kennis, een van de hoofddoelen van het hoger onderwijs in Cuba.

Nationale overstap

De Cubaanse regering kondigde in 2005 aan dat ze de hele administratie ging laten overschakelen op GNU/Linux. Tot nu toe is dat enkel gelukt met de computers van de douane. De rest van de hervorming is nog niet verder geraakt dan een overlegcomité met vertegenwoordigers van de ministeries, het leger en computerwetenschappers.
Ongeveer één derde van de Cubanen ouder dan zes gebruikte in 2007 minstens één keer een computer. De meesten doen dat in het postkantoor of in computerclubs voor jongeren, die worden gerund door de Communistische Jeugdliga. Slechts 5,2 procent van het computergebruik vond plaats op toestellen die bij iemand thuis staan geïnstalleerd.